bomba kobaltowa

bomba kobaltowa, kobaltron,

urządzenie med. do zdalnego naświetlania promieniami γ (telegammaterapia) guzów nowotworowych znajdujących się w głębi ciała pacjenta;

źródłem promieniowania jest promieniotwórczy izotop kobaltu ⁶⁰Co. B.k. jest urządzeniem o znacznych rozmiarach i ciężarze, składającym się z 2 gł. części: podstawy przymocowanej na stałe do podłoża oraz ruchomego ramienia, na końcu którego znajduje się pojemnik o kształcie obłym (bomba) zawierający izotop promieniotwórczy. Ruch b.k. odbywa się wokół pacjenta ułożonego na specjalnym łożu, podobnym do stołu operacyjnego, stanowiącym wyposażenie urządzenia. Naświetlanie guza z pewnej odległości (rzędu 1 m) jest wykonywane z kilku kierunków, co zmniejsza obciążenie promieniowaniem tkanek zdrowych leżących na drodze od powierzchni ciała do guza, przy jednoczesnym zwiększeniu obciążenia promieniowaniem guza mającego ulec destrukcji. Znaczny ciężar urządzenia jest spowodowany grubymi osłonami źródła promieniowania, ograniczającymi użyteczną terapeutycznie wiązkę do niezbędnego minimum wynikającego z rozmiarów naświetlanego pola (chronią one zarazem pacjenta przed niepożądanym promieniowaniem). B.k. jest urządzeniem złożonym, zautomatyzowanym i programowalnym, którego napędy są sterowane elektronicznie (za pomocą mikroprocesorów); jest wyposażona w systemy kontrolne, m.in. w projektor opt. wskazujący na ciele pacjenta środek wiązki promieniowania oraz wielkość i kształt powierzchni naświetlania.