batolit

batolit

[gr. báthos ‘głębia’, líthos ‘kamień’],

tradycyjny termin określający rozległy masyw skał magmowych zakrzepły w skorupie ziemskiej, o wyraźnych granicach, sięgający do głębokości niedostępnych dla bezpośrednich badań geologicznych;

górna powierzchnia batolitu przecina skały otaczające niezgodnie z ich warstwowaniem. Batolity są zbudowane gł. z granitów i granodiorytów; często zawierają złoża rud metali; powstają podczas ruchów górotwórczych (lub bezpośrednio po ich ustaniu) wskutek intruzji magmy lub przez przeobrażenie innych skał pod wpływem metasomatozy. Skały otaczające batolit są zwykle silnie zmienione i poprzecinane licznymi żyłami magmowymi (apofizami). Największe batolity, zajmujące pow. setek tysięcy km², występują w Ameryce Północnej (np. b. Gór Nadbrzeżnych, b. Sierra Nevada), także w południowej Afryce, Brazylii, Skandynawii; w Polsce batolity znajdują się w Sudetach (Karkonosze) i w Tatrach. Małe batolity, zajmujące pow. do 20 km², noszą nazwę pni magmowych.