asymptotyczna swoboda

asymptotyczna swoboda,

fiz. w kwantowej teorii pola właściwość oddziaływań polegająca na zmniejszaniu się stałej sprzężenia danego oddziaływania wraz ze wzrostem energii oddziaływania;

np. w teorii oddziaływań silnych (chromodynamika kwantowa, oddziaływania) w Modelu Standardowym przy małych odległościach kwarki zachowują się prawie jak swobodne cząstki, natomiast oddziałują coraz silniej przy wzroście odległości między nimi; swoboda asymptotyczna pozwala na używanie rachunku perturbacyjnego do obliczeń dla oddziaływań silnych o wysokiej energii; swoboda asymptotyczna jest prawdopodobnie związana z tzw. uwięzieniem kwarków, czyli niemożliwością oddzielenia swobodnego kwarku od np. protonu; obliczenia teoret. prowadzące do wykrycia swobody asymptotycznej w oddziaływaniach silnych wykonali 1973 D. Gross i F. Wilczek oraz niezależnie H. Politzer; 2004 za to odkrycie wszyscy trzej otrzymali Nagrodę Nobla.