Znak
 
Encyklopedia PWN
Znak,
środowisko świeckich działaczy katol., skupione od 1945 wokół „Tygodnika Powszechnego” i mies. „Znak”, niezależne od wpływów partii komunist.;
skupione od 1945 wokół „Tygodnika Powszechnego” i mies. „Znak”, niezależne od wpływów partii komunist.; zdecentralizowany, pozbawiony ogólnopol. władz, prezentował wspólne stanowisko wobec podstawowych problemów społ.-polit. kraju; przez pracę kult. i wychowawczą dążył do kształtowania nowoczesnych światopoglądowych, moralnych, społ. i rel. postaw katolików; Znak popularyzował, szczególnie od Soboru Watykańskiego II, katol. teologię, filozofię (tomizm, personalizm) i naukę społ.; 1953–56 był poddany ostrym ograniczeniom („Znak” zamknięto, „Tygodnik Powszechny” przejęło Stow. „Pax”). Podczas październikowego przesilenia polit. 1956 Znak odzyskał czasopisma i podjął działalność w całym kraju; przystąpili do niego m.in. działacze, którzy opuścili Stow. „Pax”, powstały Kluby Inteligencji Katolickiej; 1958 rozpoczęto wydawanie mies. „Więź”; 1956 Znak podjął działalność polit., 1957 w Sejmie PRL powołano Koło Poselskie Znak, dążące do ułożenia stosunków między Kościołem katol. a władzami państw., rozszerzenia praw katolików oraz stworzenia warunków rozwoju kultury chrześc.; 1968 Koło wystąpiło do premiera z interpelacją w sprawie brutalnej interwencji sił porządkowych wobec demonstrujących studentów oraz zakresu swobód obywatelskich. Po 1970 działacze związani z Ośrodkiem Dokumentacji i Studiów Społecznych, korzystając z poparcia władz PZPR, dokonali rozłamu (1975 utworzyli Katol.-Społ. Koło Poselskie Znak, zw. Neoznakiem) i 1976 powołali Pol. Klub Inteligencji Katol.; w latach 70. Znak wspierał formowanie środowisk, następnie organizacji opozycji politycznej. W 1980 działacze środowiska byli doradcami komitetów strajkowych, później władz NSZZ „Solidarność”, wywierali wpływ na ideowy kształt Solidarności; w okresie stanu wojennego wspierali osoby podlegające represjom (zwłaszcza internowane i pozbawione pracy); 1989 uczestniczyli w negocjacjach Okrągłego Stołu i tworzeniu rządu T. Mazowieckiego, współorganizowali komitety obywatelskie; w pluralistycznym ustroju politycznym Znak zachował znaczenie środowiska prowadzącego pracę ideowo-wychowawczą.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia