Wenus

Wenus, symbol ♀,

astr. druga według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego.

Symbol: ♀

Odległość od Słońca: 107,5 mln km (0,718583 AU); 108,9 mln km (0,727941 AU); 108,2 mln km (0,723262 AU)

Okres obiegu wokół Słońca (w latach): 0,62

Okres obrotu (w godzinach): 5835

Masa planety: 4,87·10²⁴ kg (0,815199·masa Ziemi)

Średnia gęstość: 5,24 g/cm³

Jądro planety: nikiel, żelazo

Atmosfera planetarna: neon, hel, argon, azot (3,5%), dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, tlenek węgla, woda; temperatura na powierzchni: od 100 K do 750 K — od -173°C do 477°C; ciśnienie: 92·ciśnienie Ziemi

Satelity naturalne: 0

Odkrycie: znana już w starożytności

Loty kosmiczne badające planetę: Mariner 2 (misja bez lądowania, badania atmosfery i powierzchni Wenus); Wenus 3 (misja z lądowaniem, pierwszy obiekt wykonany przez człowiek, który spadł na powierzchnię innej planety); Wenus 7 (misja z lądowaniem, pierwsze przekazanie danych już po osiąściu na powierzchni planety); Mariner 10 (misja bez lądowania, badania nad grawitacją Wenus); Wenus 9 (misja z lądowaniem, badania atmosfery i przekazanie dokumentacji fotograficznej z powierzchni Wenus); Pioneer–Venus 1 (misja bez lądowania, badania atmosfery i powierzchni Wenus); Pioneer–Venus 2 (misja z lądowaniem, badanie atmosfery); Wenus 13 (misja z lądowaniem, badania Wenus); Wenus 14 (misja z lądowaniem, badania Wenus); Wenus 15 (misja bez lądowania, badania właściwości powierzchni Wenus); Wenus 16 (misja bez lądowania, badania właściwości powierzchni Wenus); Wega 1 (misja bez lądowania, badanie atmosfery Wenus); Wega 2 (misja z lądowaniem, badanie powierzchni i atmosfery Wenus); Magellan (misja bez lądowania, badania nad topografią, geologią i grawitacją Wenus; działalność kartograficzna); Galileo (misja bez lądowania, badania połączone z wykonaniem dokumentacji fotograficznej); MESSENGER (misja bez lądowania, badania naukowe podczas przelotu koło planety); Venus Express (misja bez lądowania, badania atmosfery, pola magnetycznego, radarowe badania warstw podpowierzchniowych)

Po Słońcu i Księżycu Wenus jest najjaśniejszym obiektem na niebie; znajduje się zawsze blisko Słońca (maksymalna kątowa odległość od niego 47°); powoduje to, że można ją obserwować nad horyzontem po zachodzie Słońca (tzw. Gwiazda Wieczorna) albo przed jego wschodem (tzw. Jutrzenka lub Gwiazda Poranna). Wenus okrąża Słońce po prawie kołowej orbicie (mimośród 0,007), położonej w płaszczyźnie nachylonej do płaszczyzny ruchu Ziemi pod kątem ponad 3°, w średniej odległości 0,72 AU i w okresie 224,7 dnia (0,6 roku ziemskiego); średnia prędkość ruchu orbitalnego wynosi 35 km/s. Promień równikowy Wenus ma 6052 km. Kulisty glob planety bardzo wolno obraca się wokół osi niemal prostopadłej do płaszczyzny orbity (pełny obrót trwa 243 dni), a jego kierunek jest przeciwny do kierunku ruchu orbitalnego. Doba słoneczna trwa na Wenus prawie 117 dób ziemskich. Masa planety stanowi 0,82 masy Ziemi, a średnia gęstość materii, z której jest zbudowana, wynosi 5,24 g/cm³. Prędkość ucieczki z powierzchni Wenus jest równa 10,4 km/s.

Wnętrze planety jest podobne do wnętrza Ziemi: żelazo-niklowe jądro o promieniu ok. 3000 km otacza gruby skalisty płaszcz i kilkudziesięciokilometrowa skorupa. Powierzchnię Wenus ukształtowała ok. 800 mln lat temu intensywna aktywność wulkaniczna (być może trwająca do dziś na śladowym poziomie) i w mniejszym stopniu tektoniczna; o aktywności wulkanicznej świadczą pokrywające powierzchnię różne struktury koliste, kopuły, rozległe równiny wulkaniczne, meandrujące potoki zastygłej lawy, natomiast o ruchach tektonicznych — gęsta sieć rowów i szczelin, a także liczne zmarszczki i fałdy. Kraterów uderzeniowych na powierzchni Wenus jest stosunkowo niewiele, głównie młode kratery meteorytowe. Wenus ma grubą i gęstą atmosferę, złożoną przede wszystkim z ditlenku węgla (96,5%) i azotu (3,5%) z domieszkami ditlenku siarki, pary wodnej, tlenku węgla, argonu, helu, neonu. Temperatura atmosfery przy powierzchni sięga aż 750 K (różnica między temperaturą dnia i nocy nie przewyższa 25°), a ciśnienie (ok. 9 MPa) jest 90 razy większe od ciśnienia atmosferycznego przy powierzchni Ziemi; na wysokości 100 km temperatura spada do ok. 100 K. Tak wielkie rozgrzanie powierzchni (największe ze wszystkich powierzchni planetarnych) jest wynikiem tzw. efektu cieplarnianego wywołanego nieprzezroczystą, gęstą warstwą obłoków spowijających całą planetę na wysokości ok. 60–80 km. Obłoki te zwiększają znacznie albedo Wenus, które sięga prawie 75%. Magnetyzm Wenus jest co najmniej o trzy rzędy wielkości słabszy od ziemskiego, czego przyczynę upatruje się przede wszystkim w bardzo wolnej rotacji planety; Wenus nie ma więc zauważalnego pola magnetycznego ani magnetosfery; nie ma też księżyców ani pierścieni.

Szczególnie ważnych informacji dla poznania Wenus dostarczyły sondy serii Mariner (2, 5 i 10), Wenera (8–16) i Pioneer (12 i 13), a przede wszystkim sonda Magellan, z której wykonano (1990–94) m.in. sondowania radarowe planety, umożliwiające sporządzenie szczegółowej mapy prawie całej powierzchni Wenus. Obecnie trwa misja Europejskiej Agencji Kosmicznej — 9 XI 2005 odbył się start sondy Venus Express, która 11 IV 2006 weszła na orbitę wokół planety (sonda zawiera polską aparaturę badawczą).

Wenus, Maat Mons

Wenus, Gula Mons