Wandea, Vendée, 
— 608 tys. mieszk. (2009); kraina historyczna i dep. w zachodniej Francji (region Pays de la Loire), nad Zat. Biskajską (O. Atlantycki);
Wandea
Encyklopedia PWN
wydzielony 1790 z zachodniej części dawnego Poitou. Od 1793 teren powstań przeciwko rewolucji francuskiej 1789–99 (zw. wojnami wandejskimi), pod hasłami obrony religii i monarchii; pierwsze z nich wybuchło 10 III 1793 na znak protestu przeciwko przymusowemu poborowi do wojska na wojnę z Austrią (w tym także księży) oraz przeciw straceniu króla; powstanie, wspomagane przez rojalistów i duchowieństwo oraz wspierane przez Wielką Brytanię, wkrótce objęło Poitou, Andegawenię i Bretanię (szuani); w Wandei walczyło ok. 30 tys. ludzi (w chłopskiej partyzantce J. Cathelineau, oddziałach F. Charette de la Contrie, La Rochejaqueleina i in.); mimo początkowych sukcesów, w końcu 1793 powstanie zostało krwawo stłumione; po przewrocie termidoriańskim 1794 walki wybuchły na nowo, ale 1795 — po uchwaleniu przez Konwent Nar. amnestii i emigracji uczestników powstania — wygasły; Wandea, bezwzględnie spacyfikowana 1796 przez gen. L. Hoche’a, aż do upadku Napoleona I pozostała ogniskiem niepokojów (powstania 1799–1800 i 1815).
