Unia Zachodnioeuropejska (UZE), ang. Western European Union (WEU),
organizacja polityczno-obronna Europy Zachodniej, funkcjonująca od 1955.
Unia Zachodnioeuropejska
Encyklopedia PWN
siedzibą UZE do 1993 był Londyn, obecnie — Bruksela; członkami są: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy, W. Brytania, Włochy, od 1990 Hiszpania i Portugalia, od 1995 Grecja. Utworzenie Unii było związane z dążeniem Europy Zachodniej do posiadania własnej struktury polit.-obronnej oraz z remilitaryzacją Niemiec i włączeniem tego państwa do NATO; w ramach UZE ustanowiono system ograniczeń i kontroli zbrojeń (dotyczący sił zbrojnych RFN); ograniczenia te jednak stopniowo znoszono i 1984 zaniechano ich. Celem UZE jest współpraca polit., a w praktyce od niedawna również wojsk.; państwa członkowskie mają obowiązek udzielania sobie natychmiastowej wzajemnej pomocy w razie napaści na którekolwiek z nich. Do poł. lat 80. UZE nie odgrywała większej roli; ożywienie jej działalności nastąpiło w związku z procesem integracji eur. oraz uznaniem Unii przez NATO, zwłaszcza po zawarciu 1992 traktatu z Maastricht, w którym uznano UZE za gł. organ ds. koordynowania polityki wojsk. UE; są tworzone struktury wojsk. UZE; pod auspicjami organizacji działa powołany 1992 Korpus Eur. (obecnie w jego skład wchodzą jednostki fr., niem., belgijskiej i hiszp.). Realizując postanowienia traktatu z Maastricht oraz zacieśniając współpracę z NATO, Unia przyznała 1992 status członka stowarzyszonego eur. czł. NATO nie będącym czł. UE (Turcji, Islandii, Norwegii) i status obserwatora państwom UE nie będącym czł. NATO (Irlandia); status obserwatora uzyskała również Dania (zrezygnowała z pełnego członkostwa). W V 1994 utworzono nowy status — partnera stowarzyszonego z UZE, który przyznano 9 państwom Europy Środkowej i Wschodniej stowarzyszonym z UE: Bułgarii, Czechom, Estonii, Litwie, Łotwie, Polsce, Rumunii, Słowacji, Węgrom, od 1996 Słowenii; 1999 Rada Eur. podjęła decyzję o stworzeniu organów polit-wojsk. UE, rozpoczynając formalny proces budowy eur. polityki obronnej; wiąże się to ze stopniowym zamykaniem działalności UZE wraz z przejmowaniem jej organów i funkcji przez UE; rozwiązana 2010 po wejściu w życie Traktatu lizbońskiego.
