Polskie Radio SA

Polskie Radio SA,

radiofonia publiczna.

Początki.

Pierwszą próbną audycją w historii polskiej radiofonii była emisja na fali 385 m przygotowana przez Polskie Towarzystwo Radiotechniczne II 1925. Już XI 1925 koncesjonowane PR rozpoczęło działalność programową. 1927 na antenie pojawiają się pierwsze stałe cykle, m.in.: audycje dla dzieci, transmisje mszy, transmisje sportowe, odczyty historyczne, audycje poświęcone nauce i technice. Obok emitującej 2 programy radiowe rozgłośni centralnej działającej w Warszawie, przedwojenne PR S.A. do 1939 uruchomiło 7 ośrodków regionalnych w: Krakowie (1927), Poznaniu (1927), Katowicach (1927), Wilnie (1928), Lwowie (1930), Łodzi (1930) i Toruniu (1935). Od 1931 PR dysponowało najsilniejszą stacją nadawczą w Europie. Radiostacja w Łazach k. Raszyna posiadała 2 maszty o wysokości 200 m i mocy 120 kW. Dynamiczny rozwój organizacyjno-techniczny polskiej radiofonii został przerwany z chwilą wybuchu II wojny światowej. Po wysadzeniu (8 IX 1939) radiostacji w Raszynie PR nadawało jeszcze z Fortów Mokotowskich, po czym — po zbombardowaniu elektrowni 23 IX 1939 — zamilkło.

Lata 1939–44.

Na mocy prawa okupacyjnego posiadanie radioodbiornika groziło karą śmierci. Najbardziej znane podziemne radiostacje z okresu wojny to nadające od 1941 z terenu Generalnej Guberni radiostacja „Świt” i czynna podczas powstania warszawskiego radiostacja „Błyskawica”.

Lata 1944–80.

Podstawą prawną utworzenia powojennego Przedsiębiorstwa Państwowego PR był dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z 22 XI 1944. Od XI 1960 Przedsiębiorstwo Państwowe PR weszło w skład Komitetu ds. Radia i Telewizji, którego działalność zniosła dopiero Ustawa o Radiofonii i Telewizji. II 1945 rozpoczęła pracę rozgłośnia PR w Warszawie. Drugi ogólnopolski program radiowy rozpoczął nadawanie X 1949, a Program 3 z Warszawy, retransmitowany pierwotnie przez Rozgłośnie PR w Katowicach i Opolu, zainaugurował swoją działalność III 1958. Programy te nadawane były tylko przez kilka do kilkunastu godzin dziennie. Programy całodobowe uruchomiono I 1973. Ostatni z programów PR (czwarty) — pomyślany jako program edukacyjny — rozpoczął emisję I 1976.

Lata 1980–92.

W przemianach ustrojowych 1980–89 aktywnie uczestniczyli radiowcy, po Sierpniu starając się odrzucić narzucony przez władzę język propagandy. 1981 dziennikarka PR — J. Jankowska — otrzymała za reportaż pt. Polski Sierpień nagrodę Prix Italia. U progu powstania Ustawy o Radiofonii i Telewizji (1992) PR posiadało 4 programy centralne, program dla zagranicy oraz 17 rozgłośni regionalnych.