Narodowa Partia Faszystowska
 
Encyklopedia PWN
Narodowa Partia Faszystowska, wł. Partito Nazionale Fascista (PNF),
włoska partia faszystowska, założona 1921 w Rzymie, w sytuacji głębokiego kryzysu po I wojnie światowej;
w sytuacji głębokiego kryzysu gospodarczego i instytucjonalnego po I wojnie światowej PNF uzyskała szerokie poparcie, głosząc hasła populistyczne i nacjonalistyczne, nawiązujące do mocarstwowych tradycji starożytnego Rzymu; jej przywódca B. Mussolini dokonał 1922 zamachu stanu (marsz na Rzym), otrzymując od króla Wiktora Emanuela III misję tworzenia rządu; w wyborach 1924 (nowa, korzystna ordynacja wyborcza w połączeniu z prześladowaniem opozycji) PNF zdobyła w parlamencie zdecydowaną większość; 1925 wprowadzono dyktaturę partii i jej przywódcy i zapoczątkowano nową organizację społeczeństwa, zmierzającą do zapewnienia PNF całkowitej kontroli życia wewnętrznego (instytucjonalizacja); 1928 organ kierowniczy PNF, Wielka Rada Faszystowska, uzyskał status nadrzędny wobec parlamentu, sama partia zaś została uznana 1929 za polityczny instrument rządu; 1939 formalnie zlikwidowano parlament, zastępując go Izbą Związków i Korporacji; PNF oddziaływała bezpośrednio również na politykę zagraniczną Włoch, decydując m.in. o agresji przeciwko Etiopii (1935–36), interwencji w Hiszpanii (1936–38) oraz przystąpieniu do II wojny światowej po stronie Niemiec (1940); 1943 po lądowaniu aliantów na Sycylii Wielka Rada Faszystowska uchwaliła 25 VII wotum nieufności wobec Mussoliniego i utworzenie rządu P. Badoglio (który podjął negocjacje z aliantami i 13 X wypowiedział wojnę Niemcom). Po upadku B. Mussoliniego rozpadła się; rozwiązana 1943 przez rząd P. Badoglio, przetrwała 1943–45 we Włoskiej Republice Socjalnej (Salò, Republika) pod nazwą Republikańska Partia Faszystowska. Niektóre idee PNF zostały przejęte przez neofaszystowski Włoski Ruch Społeczny (założony 1946, ob. Sojusz Narodowy).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia