Kongo. Historia

Kongo. Historia.

Pierwotnymi mieszkańcami Konga byli Pigmeje. Od I tysiąclecia p.n.e. napływały rolnicze plemiona Bantu. Drobne ośrodki polityczne pojawiły się w średniowieczu, a pod jego koniec na południu (na północ od obecnego Brazzaville) powstało państwo Tio (lud Teke z władcą zw. makoko lub onkoo), a nad Oceanem Atlantyckim państwo Loango (lud Vili z władcą maloango). Część południowa kraju należała do państwa Kongo z centrum w obecnej Angoli.

W 1482 do ujścia rzeki Kongo dotarł portugalski żeglarz D. Cão, który zapoczątkował stosunki między Kongiem a Portugalią. Głównym źródłem dochodów afrykańskcih państw stał się handel niewolnikami, kupowanymi w Tio przez portugalskich czarnych wyzwoleńców (pombeiros), i dostarczanymi do portów Kabinda, Loango i Mayumba handlarzom portugalskim, potem też holenderskim, francuskim i angielskim. Zniesienie niewolnictwa w XIX w. osłabiło żyjące zeń Tio i Loango.

Od 1880 nasiliła się penetracja francuska (wyprawy P.S. de Brazza), a w konsekwencji opanowanie ziem w dolnym, prawym biegu rzeki Kongo. Terytorium kolonii Kongo, powstałej 1882, przyznano oficjalnie Francji na konferencji berlińskiej 1884–85. Od 1891 istniała kolonia Kongo Francuskie (od 1903 p.n. Kongo Środkowe), 1910–58 w składzie Francuskiej Afryki Równikowej (od 1946 status terytorium zamorskiego Francji). W czasie II wojny światowej Kongo Środkowe było bastionem Wolnej Francji. Po wojnie powstały pierwsze organizacje polityczne i związkowe. W 1958 (w wyniku referendum) powstała autonomiczna republika, członek Wspólnoty Francuskiej, a 1960 proklamowano niepodległą republikę (początkowo jako Kongo Brazzaville); od 1960 członek ONZ. Pierwszym prezydentem został prozachodni polityk F. Youlou.

Po wojskowym zamachu stanu 1963, rządy przejęli zwolennicy marksizmu — do 1979 częste zmiany na szczytach władzy (1969–77 prezydent M. Ngouabi). Kongo prowadziło politykę niezaangażowania, rozwijało współpracę z krajami komunistycznymi. Trudności gospodarcze i zatargi z Zairem były powodem stałego niepokoju w sytuacji wewnętrznej (częste nieudane zamachy stanu). Od 1979 szefem państwa (przewodniczącym PCT i prezydentem) został pułkownik D. Sassou-Nguesso. Nowa konstytucja usankcjonowała system jednopartyjny: rządy marksistowskiej PCT. Od połowy lat 80. wobec pogłębiających się trudności ekonomicznych, postępowała stopniowa liberalizacja polityki wewnętrznej.

W 1990 PCT odeszła od ideologii marksistowskiej i przyjęła program socjaldemokratyczny; zalegalizowano system wielopartyjny. W 1991 nazwę kraju zmieniono na Republika Kongo. W 1992, po przyjęciu nowej konstytucji, odbyły się wybory parlamentarne i prezydenckie (pierwsze od 1963), które wygrał UPADS i jego przywódca P. Lissouba. W 1997, w wyniku kilkumiesięcznej wojny domowej, w której gen. D. Sassou-Nguesso wsparły wojska Angoli, a siły rządowe — żołnierze UNITA (korzystający z baz w Kongu), władzę w Kongu przejął Sassou-Nguesso, który mianował się prezydentem. Konstytucja uległa zawieszeniu i wprowadzono okres przejściowy obowiązujący do czasu wyborów prezydenckich. W końcu 1999 strony konfliktu podpisały układ pokojowy, przewidujący m.in. wcielenie milicji do wojska, otwarcie humanitarnego korytarza dla uchodźców i amnestię, a 2000 władze ogłosiły koniec wojny domowej. Wybory odbyły się 2002, przynosząc zwycięstwo Sassou-Nguesso i jego partii PCT.