Klimt Gustaw

Klimt Gustaw , ur. 14 VII 1862, Baumgarten (obecnie część Wiednia), zm. 6 II 1918, Wiedeń,

austriacki malarz, grafik, twórca plakatów, jeden z przedstawicieli Secesji Wiedeńskiej.

Urodził się 14 VII 1862 w Baumgarten (obecnie część Wiednia). 1876–83 kształcił się w Kunstgewerbeschule w Wiedniu u F. Laufbergera i J.V. Bergera; wcześnie odniósł znaczny sukces jako malarz dekorator, prowadząc pracownię wspólnie z bratem Ernstem i M. Matschem (do 1892). W 1897 był jednym z założycieli Secesji Wiedeńskiej, której przewodniczył do 1903. Był członkiem honorowym akademii sztuki w Wiedniu i Monachium.

Malarstwo monumentalne

We wczesnym okresie twórczości (podczas współpracy z E. Klimtem i Matschem) tworzył dekoracje utrzymane w tradycyjnej stylistyce akademickiego malarstwa monumentalnego, zależne od maniery Laufbergera i H. Makarta — np. malowidła w Teatrze Narodowym w Bukareszcie, teatrze w Karlowych Warach oraz w wiedeńskich gmachach Burgtheater (1886–90) i Kunsthistorisches Museum (1890–91). Sukces, jaki przyniosły te prace, pozwolił mu na uzyskanie zamówienia na malowidła sklepienia auli uniwersytetu w Wiedniu (1892–1907, zniszczone 1944). Zastosowanie w kompozycji dzieła nowych rozwiązań formalnych sprowadziło na Klimta ostrą krytykę (m.in. zarzuty obsceniczności). Podobne kontrowersje budził fryz Beethoven w gmachu Secesji Wiedeńskiej (1902, odrestaurowany 1985). Z powszechnym brakiem zrozumienia spotkała się dekoracja Palais Stocklet w Brukseli (1910–11), w której przeważa geometryczna stylizacja. Artysta jest uważany za jednego z czołowych przedstawicieli Jugend Stilu. Jego prace — często przesycone erotyzmem — charakteryzują się delikatnym kolorytem przy równoczesnych deformacjach i spłaszczeniu formy, a także użyciem złota i efektów przypominających mozaikę.

Sceny figuralne, portrety, pejzaże

W podobnej stylistyce są utrzymane jego symboliczne kompozycje figuralne nie będące malowidłami ściennymi (Złote rybki 1902 — zbiory prywatne, Solura; Pocałunek 1907–08 — Belweder, Wiedeń; Dziewica 1912–13 — Narodní Galerie, Praga). Wśród scen alegorycznych Klimta często pojawiają się motywy erotyczne niejednokrotnie postrzegane przez współczesnych wręcz jako pornograficzne (np. Węże wodne 1904–07 — Belweder, Wiedeń; Danae, 1907–08 — zbiory prywatne). Duże znaczenie w dorobku artystycznym Gustawa Klimta odegrało malarstwo portretowe, którego charakterystyczną cechą jest realistyczny sposób ukazywania twarzy modela przy równoczesnym wprowadzaniu geometrycznego, abstrakcyjnego tła, np. portrety Emilie Flöge (1902 — Historisches Museum, Wiedeń), Margarete Stonborough-Wittgenstein (1905 — Neue Pinakothek, Monachium) i Adeli Bloch-Bauer (1907 — Belweder, Wiedeń). W późnym okresie twórczości Klimt odwoływał się do wzorów sztuki egzotycznej, m.in. japońskiej (np. Portret baronowej Bachofen-Echt 1914–16 — Kunstmuseum, Bazylea). Malował również pejzaże utrzymane w technice bliskiej pointylizmowi; zajmował się grafiką (np. plakat I wystawy Wiedeńskiej Secesji, 1998); pozostawił znaczą liczbę rysunków (zmysłowe akty kobiece). Zmarł 6 II 1918 w Wiedniu. Choć nie miał uczniów, wywarł wpływ na O. Kokoschkę i E. Schiele.

Klimt Gustav, Oczekiwanie, rysunek do fryzu w Palais Stocklet w Brukseli — Βsterreichisches Museum für Angewandte Kunst, Wiedeń

Klimt Gustav, Pocałunek, 1907–08 — Wiedeń, Βsterreichische Galerie Belvedere

Klimt Gustaw, Portret Adeli Bloch-Bauer, 1907 — Βsterreichische Galerie, Wiedeń