Joule’a–Thomsona zjawisko

Joule’a–Thomsona zjawisko,

niewielka zmiana temperatury rozprężanego adiabatycznie (adiabatyczny proces) i izoentalpowo (izentalpowy proces) gazu rzeczywistego;

doświadczalnie proces ten może być realizowany jako przepływ gazu przez porowatą przegrodę między 2 zbiornikami, w których za pomocą tłoków podtrzymuje się różne (ale stałe w czasie) ciśnienia; za zmianę temperatury są odpowiedzialne potencjały oddziaływania między cząsteczkami gazu; dla gazu doskonałego zmiana temperatury nie następuje (Joule’a doświadczenia); dla gazów rzeczywistych zmiany temperatury mogą być dodatnie lub ujemne, w zależności od tego, jaka jest temperatura gazu T względem tzw. temperatury inwersji T_i; wartość T_i zależy tylko od ciśnienia i od rodzaju gazu (np. pod ciśnieniem 1013 hPa dla helu wynosi −248,5°C, a dla azotu −85°C); dla T > T_i rozprężany gaz zwiększa swoją temperaturę, a dla T < T_i zmniejsza. Działanie jednego z typów skraplarek gazów jest oparte na z.J.–Th.; wykorzystuje się je do otrzymywania niskich temperatur. Odkryte 1852 przez J.P. Joule’a i W. Thomsona.