Joliot-Curie Irène

fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Joliot-Curie

[żoljọ kürị]

Irène , ur. 12 IX 1897, Paryż, zm. 17 III 1956, tamże,

córka Marii Skłodowskiej-Curie, żona Frédérica Jeana, francuski fizyk i chemik.

Pracowała w Inst. Radowym w Paryżu, początkowo pod kierownictwem matki; 1932 objęła kierownictwo nauk. tego instytutu, 1946 została jego dyrektorem; od 1937 profesor Sorbony, 1936–37 była wicemin. (jako pierwsza kobieta we Francji) ds. badań nauk., 1946–50 — komisarzem do spraw energii atomowej; z jej inicjatywy powstał fr. ośrodek badań jądrowych w Orsay; czł. PAN (od 1954) oraz innych akademii nauk i towarzystw naukowych. Pierwsze prace naukowe J.-C. dotyczyły własności cząstek α emitowanych podczas rozpadu promieniotwórczego; później pracowała gł. z mężem; 1933 przeprowadzili jedno z pierwszych doświadczeń nad kreacją par elektron–pozyton z fotonów, a 1934 odkryli zjawisko sztucznej promieniotwórczości, za co 1935 otrzymali Nagrodę Nobla. Podczas badań nad działaniem neutronów na jądra uranu J.-C. stwierdziła (1938) w produktach reakcji jądrowej obecność pierwiastka podobnego do lantanu (dokładna identyfikacja produktów podobnego doświadczenia, przeprowadzonego kilka miesięcy później przez O. Hahna i F. Strassmana, doprowadziła do odkrycia rozszczepienia jądra atomowego). J.-C. prowadziła, często wraz z mężem, także działalność społ.-polit. — była m.in. czł. Światowej Rady Pokoju.

Skłodowska-Curie Maria z córką, Ireną