Izba Gmin
 
Encyklopedia PWN
Izba Gmin, House of Commons,
izba niższa bryt. parlamentu;
wyodrębniła się w 2. poł. XIV w. jako jedna z 2 izb ang. parlamentu (obok Izby Lordów), rywalizującego z Koroną o kompetencje w sprawach skarbowych, ustawodawczych i sądowych; zasiadali w niej przedstawiciele hrabstw i miast; prawa wyborcze w hrabstwach regulował statut z 1429, przyznając je zamożnym właścicielom ziemskim, w miastach — nie były ustalone jednolicie. W XVI w. wzrosło znaczenie Izby Gmin w relacji do Izby Lordów, a w XVII w. — podczas konfliktów z Koroną — uzyskała zasadniczy wpływ na życie polit. państwa (rewolucja angielska 1640–60, rewolucja angielska 1688–89). W toku długotrwałego procesu, przed końcem XIX w., Izba Gmin przejęła całkowicie — dzielony początkowo (od przeł. XVII i XVIII w.) z królem i lordami — wpływ na kształtowanie składu i polityki rządu; reformy 1832, 1867 i 1884 dostosowały strukturę podziału mandatów do sytuacji demogr. kraju oraz rozszerzyły liczbę osób z prawami wyborczymi (obniżenie cenzusu majątkowego); 1918 wprowadzono głosowanie powszechne, od 1928 — również dla kobiet. Po ograniczeniu 1911 i 1949 kompetencji Izby Lordów, Izba Gmin jest faktycznym organem ustawodawczym państwa; kontroluje działalność rządu powoływanego spośród partii mającej większość w Izbie Gmin; kadencja: od 1716 — do 7 lat, od 1911 — do 5 lat; liczy 646 czł. (2009); obradom przewodniczy spiker. Również nazwa niższej izby parlamentu Kanady.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Pitt William (mł.) przemawia w Izbie Gmin, 1793, fragment obrazu A. Hickela fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia