Gandhi Indira Priyadarshini
 
Encyklopedia PWN
Gandhi Indira Priyadarshini, ur. 19 XI 1917, Allahabad, zm. 31 X 1984, New Delhi,
polityk indyjska, premier Indii.
Kalendarium
Urodziła się 19 XI 1917 w Allahabadzie. Była córką Jawaharlala Nehru, matką Sanjaya i Rajiva. Studiowała w Śantiniketan i na uniwersytecie w Oksfordzie.
Działalność niepodległościowa, premier
Od wczesnej młodości zaangażowana w działalność niepodległościową, od 1938 była członkiem Indyjskiego Kongresu Narodowego (IKN), więziona przez władze brytyjskie (1942–43). W 1942 poślubiła dziennikarza Feroze Gandhiego, od 1957 w separacji. Od 1947 zaangażowana w życie publiczne (u boku ojca); przewodnicząca IKN (1959–60), także minister spraw zagranicznych, wewnętrznych, energii atomowej. Wykazała się determinacją w wygranych wojnach z Pakistanem (1965, 1971). Jej silna osobowość i niechęć do dzielenia się władzą z działaczami IKN doprowadziły do podziałów tej partii 1969 i 1978. Zwolenniczka silnej władzy centralnej i zwiększania udziału państwa w gospodarce, także reform społecznych, które tylko częściowo się powiodły. Kontynuatorka koncepcji tworzenia potęgi nuklearnej Indii — dla celów pokojowych i wojskowych. Wykorzystując wojnę domową w Pakistanie 1971, doprowadziła do jego rozbicia i powstania przyjaznego Indiom Bangladeszu, co zyskało jej uznanie i szerokie poparcie w wyborach parlamentarnych. W 1975 wprowadziła stan wyjątkowy ograniczający swobody obywatelskie, aby zapobiec procesowi o nadużycia wyborcze kampanii 1971 i anarchizacji państwa. W 1977 IKN doznał porażki wyborczej spowodowanej w dużej mierze nadużyciami w czasie stanu wyjątkowego, jakich dopuścił się syn Indiry Gandhi — Sanjay. W 1977 stanęła na czele opozycji parlamentarnej, 1978 została pozbawiona mandatu poselskiego na mocy wyroku tzw. Komisji Shaha; dwukrotnie więziona (1977, 1978), ponownie wybrana na posła 1979. Po zwycięstwie wyborczym IKN 1980 dążyła do dalszej koncentracji władzy, ograniczając procedury demokratyczne w IKN i wprowadzając rządy prezydenckie w stanach ogarniętych kryzysem politycznym i społecznym. Popierała kariery polityczne synów; po tragicznej śmierci Sanjaya (1980), nakłoniła Rajiva do zajęcia się polityką.
Polityka zagraniczna
W polityce zagranicznej zwolenniczka zwiększenia znaczenia ruchu niezaangażowania (przewodnicząca ruchu 1983–84); dążyła też do umocnienia roli Indii w regionie Azji Południowej i w świecie, m.in. dzięki rozbudowie potęgi wojskowej z pomocą ZSRR. Rzeczniczka utworzenia strefy pokoju na Oceanie Indyjskim, wolnym od rywalizacji wielkich mocarstw. Wobec ruchów separatystycznych w Asamie, Kaszmirze, Tamilnadu i Pendżabie stosowała politykę silnej ręki. W V 1984 podjęła decyzję o wprowadzeniu wojska do Złotej Świątyni w Amritsarze, która stała się centrum zbrojnego ruchu separatystów sikhijskich. W odwecie została zamordowana 31 X 1984 w New Delhi przez sikhów ze swojej straży przybocznej.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia