Czerwony Krzyż

Czerwony Krzyż,

organizacja społeczna, utworzona 1863–64 z inicjatywy J.-H. Dunanta;

inspiracją była chęć niesienia pomocy rannym żołnierzom; stopniowo rozszerzono działalność na ofiary klęsk żywiołowych, losowych i prześladowań politycznych. Rozwój organizacji wiąże się z postępującą humanitaryzacją prawa międzynarodowego, co znalazło odbicie w konwencjach genewskich, podpisanych 1864 przez 12 państw, otaczających opieką rannych i personel sanitarny stron walczących; ustalono wówczas symbol tej ochrony — czerwony krzyż na białym polu, który stał się godłem Czerwonego Krzyża; konwencje z 1864 zaleciły też tworzenie narodowych stowarzyszeń Czerwonego Krzyża. Późniejsze konwencje genewskie (1906 i 1929) rozszerzyły zakres ochrony prawnej na dalsze kategorie ofiar wojny. Po II wojnie światowej poprzednie konwencje opracowano na nowo, zawarto też konwencję obejmującą ochroną ludność cywilną w czasie wojny (konwencja genewska z 1949, podpisana m.in. przez Polskę). Czerwony Krzyż ma charakter międzynarodowy i narodowy; na ogólnoświatowy Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca składają się: 1) Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża (założony 1863), z siedzibą w Genewie, 2) Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (założona 1919 jako Liga Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża), 3) narodowe stowarzyszenia (obecnie w 181 państwach) Czerwonego Krzyża (m.in. PCK) i Czerwonego Półksiężyca (w krajach muzułmańskich); w Izraelu działa organizacja humanitarna Czerwona Gwiazda Dawida (hebrajski Adom Magen Dawid) o analogicznym charakterze. Oprócz czerwonego krzyża, jako oficjalnie uznawane symbole przyjęto: 1929 czerwony półksiężyc na białym tle, a 2005 czerwony kryształ na białym tle (jako emblemat politycznie i religijnie neutralny). Najwyższą władzą Czerwonego Krzyża jest Międzynarodowa Konferencja Czerwonego Krzyża zbierająca się co 4 lata; w okresie między konferencjami działa Komisja Stała Czerwonego Krzyża Podstawowymi zasadami działalności Czerwonego Krzyża są: humanitaryzm, bezstronność, neutralność, niezależność, jedność i powszechność działania bez różnicy rasy, narodowości i religii. Pokojowa Nagroda Nobla 1917, 1944, 1963.