Colbert Jean-Baptiste
 
Encyklopedia PWN
Colbert
[kolbẹ:r]
Jean-Baptiste Wymowa, baron de Seignelay, ur. 29 VIII 1619, Reims, zm. 6 IX 1683, Paryż,
francuski mąż stanu, polityk gospodarczy, generalny kontroler finansów i doradca Ludwika XIV.
Kalendarium
Urodził się 29 VIII 1619 w Reims. Członek Akademii Francuskiej. Stworzył ekonomiczne podstawy militarnej i politycznej potęgi XVII-wiecznej Francji. Francuski merkantylizm tego okresu jest zwany od jego nazwiska kolbertyzmem. Karierę polityczną zaczął u boku kardynała J. Mazariniego. W okresie Frondy Colbert był jego agentem w Paryżu, a gdy Mazarini odzyskał władzę, obdarzył Colberta dochodowymi urzędami. Z rekomendacji Mazariniego 1661 został doradcą Ludwika XIV. Colbert rozpoczął urzędowanie od naprawy zasad zarządzania finansami państwa. W 1661 został intendentem, 1665 — generalnym kontrolerem Rady Finansów, a 1669 — sekretarzem stanu do spraw dworu królewskiego i ministra marynarki.
Scentralizowanie państwa, liczne reformy
Był zwolennikiem władzy absolutnej i scentralizowanego państwa: zniósł przywileje prowincji oraz miast — podporządkował je jednolitemu prawodawstwu; wydał ordonanse dotyczące m.in.: prawa cywilnego (1667), karnego (1679), handlu (1673) oraz wód i lasów (1669). Powołał trybunały nakazujące finansistom i poborcom podatkowym zwrot części zysku z udzielonych skarbowi państwa pożyczek, anulował ważność niektórych obligacji rządowych. Część z nich państwo spłaciło bez odsetek i w rezultacie król odzyskał zdolność kredytową. Colbert dokonał reform w administracji, wprowadził nowe regulacje w zakresie prawa gospodarczego oraz zreformował system gospodarczy, anulując dotychczasowe zwolnienia z płacenia podatku taille, obniżając jego kwotę, ale jednocześnie egzekwując pełne i terminowe wpłaty. Wprowadził nadzór nad królewskimi urzędnikami pobierającymi podatki, konfiskował majątki defraudantów, skazywał na więzienie poborców, którzy nie wpłacali w terminie należnych kwot. Zwiększył wymiar innych podatków, w tym ceł, służących polityce protekcjonizmu. Zreformował przemysł i handel. Zakładał liczne królewskie manufaktury, wprowadził odrębne przepisy dla poszczególnych rodzajów manufaktur, system zachęt dla robotników cudzoziemskich, przywileje dla prywatnych zakładów przemysłowych i państwowych manufaktur. Ustanawiał kary za podrabianie towarów i ich wadliwość. Przełamał opór kupców i rzemieślników, którzy początkowo nie widzieli zysków w lokowaniu pieniędzy w przemyśle, wprowadził ustawy o zakazie emigracji robotników, nie popierał ustaw prześladujących hugenotów, gdyż uważał, że były one przyczyną przymusowej emigracji wielu zdolnych kupców i rzemieślników. Potrafił działać elastycznie, nie trzymał się sztywno protekcjonistycznych zasad wówczas, gdy spodziewał się działań odwetowych ze strony krajów, które stanowiły dla Francji zyskowne rynki zbytu. W latach głodu sprowadzał tanio zboże.
Polityka gospodarcza
Wyznając merkantylistyczną zasadę, że w handlu bogaci się tylko jedna strona, dążył do wzrostu udziału Francji w międzynarodowej wymianie, kosztem ograniczenia handlowej hegemonii Holendrów. Popierał tworzenie kompanii handlowej i kolonii. Założył port i arsenał morski w Rochefort, szkoły morskie w Rochefort, Dieppe i Saint-Malo, dbał o rozwój floty wojennej, fortyfikację portów, także o rozwój marynarki handlowej. Pod karą śmierci zabronił Francuzom służby na okrętach cudzoziemskich. Prowadził racjonalną gospodarkę leśną, gdyż drewno było podstawowym surowcem do budowy okrętów. Dbał o rozwój infrastruktury gospodarczej, rozbudowując sieć dróg i kanałów (Kanał Langwedocki 1666–81). Założył m.in. Akademię Napisów i Literatury, Akademię Nauk w Paryżu, Académie de Musique, Académie Royale d’Architecture, Académie de France w Rzymie, École des Jeunes de Langues. Zmarł 6 IX 1683 w Paryżu.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia