Mieszko I
 
Encyklopedia PWN
Mieszko I, z dyn. Piastów, ur. ok. 935(?), zm. 25 V 992,
książę polski, pierwszy historyczny władca Polski.
Kalendarium
Urodził się ok. 935(?). Był synem Siemomysła (wg tradycji spisanej ok. 1115), ojcem m.in. Bolesława I Chrobrego i Świętosławy (Sygrydy). Około 960 objął po ojcu władzę nad gnieźnieńskim centrum i zależnymi od niego ziemiami, od środkowej Sprewy po Narew i górny Wieprz oraz zapewne nad wschodnim Pomorzem.
Chrystianizacja państwa polskiego
Związał się z czeskim księciem Bolesławem I (władającym też Krakowskiem i ziemiami śląskimi), 965 biorąc jego córkę Dobrawę za żonę; 966 ochrzcił się (chrzest Polski), co umożliwiło mu zawarcie „przyjaźni” — nierównego przymierza z cesarzem Ottonem I, opłacanego trybutem „po rzekę Wartę”. Rozporządzając stałą drużyną (3 tysięcy wojów?), 967 rozbił najazd Wolinian, w których szeregach zginął banita saski, Wichman, krewny, lecz zacięty wróg cesarza. Umocniło to pozycję Mieszka i ułatwiło mu uzyskanie 968 samodzielnej, zależnej tylko od papieża misji chrystianizacyjnej, kierowanej przez bpa Jordana; podstawy materialne jego działalności zapewnił Mieszko, m.in. wznosząc świątynie w rozbudowywanych zespołach grodowo-podgrodziwych — ośrodkach wymiany targowej i nowo tworzonej, jednolitej organizacji terytorialnej księstwa. Gdy 972 margrabia łużycki Hodo z nieznanego powodu uderzył na Mieszka i poniósł klęskę, cesarz Otto I zmusił Mieszka, by przysłał mu swego syna Bolesława jako zakładnika pokoju.
Polityka zagraniczna, Dagome iudex
Po rychłej śmierci cesarza (973) Mieszko poparł jego bratanka, bawarskiego księcia Henryka Kłótnika, który podniósł bunt przeciw swemu bratu stryjecznemu, cesarzowi Ottonowi II; Mieszko nie zaangażował się jednak silniej w związane z tym walki, co sprzyjało odnowieniu ok. 979 „przyjaźni” ze zwycięskim Ottonem; umocniono ją małżeństwem owdowiałego 977 Mieszka z Odą, cesarską krewną. Po śmierci Ottona II (983) Mieszko powtórnie poparł pretensje Henryka bawarskiego do rządów w Rzeszy; już jednak 984–985, śladem panów saskich, Mieszko uznał władzę 4-letniego króla Ottona III, by wspólnie z nimi do końca swego życia zwalczać Wieletów, których zwycięskie powstanie (983) zagroziło jego zwierzchnictwu nad środkowym i zachodnim Pomorzem, ustalonemu w latach 70. Wykorzystując uwikłanie się Czechów w wojnę domową w Rzeszy po stronie Henryka, Mieszko zajął, raczej ok. 985 niż 988, Krakowskie; przypuszczalnie przekazał je synowi Bolesławowi, prawdopodobnie odsuwając go wówczas od dworu gnieźnieńskiego; 988–989 zajął ziemie śląskie, a 990 odparł czeską próbę ich odzyskania. Około 991 Mieszko i Oda wraz ze swymi nieletnimi dziećmi oddali „państwo gnieźnieńskie” z zależnymi od niego krainami pod opiekę papieża (Dagome iudex), chcąc je zabezpieczyć przed władczymi aspiracjami Bolesława (Chrobrego) po przewidywanej śmierci Mieszka, a zapewne też utrzymać bezpośrednią zależność od papieża następcy Jordana, bpa Ungera. Mieszko zmarł 25 V 992.
Mieszko wraz ze swym otoczeniem wprowadził tworzącą się Polskę w łacińskie chrześcijaństwo, zapewniając jej ważne miejsce w środkowej Europie.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Mieszko I, kronika polska M. Bielskiego, 1564 — Biblioteka Jagiellońska fot. T. Duda/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia