janczarowie

janczarowie, janczarzy

[tur. yeni çeri ‘nowe wojsko’],

regularna, doborowa piechota turecka;

utworzona ok. 1330; początkowo janczarów rekrutowano z młodych chrześc. brańców i poddanych sułtana pochodzenia nietur. (zmuszanych do przyjęcia islamu), od XVI w. także z Turków; w okresie największego znaczenia liczyli ok. 40 tys.; wychowywani w ślepym posłuszeństwie i fanatyzmie rel.; brali udział w przewrotach pałacowych i z czasem stali się niebezpieczni dla samych sułtanów (liczne bunty od XVII w.); uzbrojeniem janczarów były łuki, później broń palna i szable, charakterystyczną cechą ubioru — wysoka czapka z łyżką na czole i spadającą z tyłu falbaną; na pocz. XIX w. sprzeciwili się reformie wojska na wzór eur.; ich bunt 1826 został krwawo stłumiony przez Mahmuda II, a oddziały janczarów rozwiązano. W Polsce w XVII i XVIII w. istniały nieliczne chorągwie janczarów, których strój i uzbrojenie były wzorowane na tureckich.