żydowska filozofia średniowieczna
 
Encyklopedia PWN
żydowska filozofia średniowieczna,
filozofia rozwijana X–XIV w. przez Żydów na Bliskim Wschodzie i w Hiszpanii;
punktem wyjścia refleksji żydowskiej filozofii średniowiecza był religijny monoteizm Biblii wraz z komentarzami rabinackimi (Talmud); wynikające stąd zagadnienia (jak np. jedność Boga, Jego zupełna wolność, stwarzanie) były rozważane za pomocą wyjaśnień czerpanych głównie z arabskiej filozofii średniowiecznej, z czego wynikała dominacja w twórczości poszczególnych autorów wątków właściwych albo neoplatonizmowi (Izaak Izraeli, Ibn Gabirol), albo arystotelizmowi (Saadja Gaon, Ibn Daud, Majmonides). Za najdojrzalszy wyraz żydowskiej filozofii średniowieczna uważa się myśl Majmonidesa i jego uczniów; ich próba racjonalnej interpretacji tradycji religijnej ze stanowiska arystotelizmu spotkała się z reakcją neoplatońskiego nurtu w teologii, na czele którego stanął Jehuda Halewi; niektóre utwory należące do żydowskiej filozofii średniowiecza (np. Księga definicji Izraelego, Źródło życia Ibn Gabirola, Przewodnik błądzących Majmonidesa) wpłynęły w znacznym stopniu na myśl autorów chrześcijańskich, zwłaszcza ze szkoły franciszkańskiej. Równocześnie z głównymi nurtami żydowskiej filozofii średniowiecza rozwijała się teozofia kabały, która wraz z religijnym mesjanizmem zdominowała myśl żydowską od XV w.
Bibliografia
H. i M. Simon Filozofia żydowska, Warszawa 1990;
J. Ochman Średniowieczna filozofia żydowska, Kraków 1995.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia