znieczulające środki

znieczulające środki, anestetyki,

środki stosowane w celu wywołania narkozy, tzn. przejściowego stanu zahamowania czynności kory mózgowej, ośrodków podkorowych i rdzeniowych, w celu przeprowadzenia bezbolesnego zabiegu chirurgicznego;

ś.z. dzieli się na środki znieczulające ogólnie i miejscowo; środki znieczulające ogólnie (środki anestetyczne) — leki wywołujące stan, w którym dochodzi do wyłączenia świadomości chorego, zniesienia odczuwania bólu, zmniejszenia odruchowej reakcji na stres i pomniejszenia napięcia mięśni prążkowanych, efekt taki można uzyskać stosując duże dawki środków znieczulających ogólnie (np. eter, halotan) lub kojarząc leki o różnym mechanizmie działania; umożliwiają przeprowadzenie zabiegów operacyjnych, należą jednak do najniebezpieczniejszych środków farmakologicznych; środki znieczulające miejscowo — związki porażające zakończenia i włókna nerwów czuciowych, uniemożliwiające przewodzenie impulsów oraz powodujące zahamowanie przekazywania informacji bólowych do ośr. kory mózgu; mechanizm ich działania jest m.in. związany ze stabilizacją błon komórkowych, uniemożliwieniem przewodzenia we włóknach nerwowych oraz zahamowaniem przenikania jonów sodowych do wnętrza komórek i uwalniania jonów wapniowych z magazynów wewnątrzkomórkowych; do środków znieczulających miejscowo pochodzenia naturalnego należy kokaina (ob. stosowana tylko w okulistyce i laryngologii), do najpopularniejszych środków otrzymywanych syntetycznie — m.in. prokaina i lidokaina. Stosowane są gł. w chirurgii, diagnostyce i niektóre (lidokaina) w leczeniu zaburzeń rytmu serca.