zmysł równowagi

zmysł równowagi,

biol. zdolność oceny położenia ciała na podstawie informacji z receptorów wrażliwych na siły przyspieszenia, niezbędna do ustawienia środka ciężkości ciała względem kierunku działania siły ciężkości;

u człowieka i kręgowców receptory zmysłu równowagi znajdują się w błędniku błoniastym (ucho wewnętrzne), złożonym z woreczka, łagiewki, 3 przewodów półkolistych i wypełnionym płynem zwanym endolimfą; w woreczku i łagiewce znajdują się receptory pobudzane przy ruchach głowy po linii prostej — występujące w obrębie tzw. plamek ziarenka mineralne, statolity (otolity), przemieszczają się (pod działaniem sił bezwładności) wraz z endolimfą, co prowadzi do pobudzenia leżących pod nimi komórek zmysłowych (receptorowych); przy ruchach obrotowych głowy, z przyspieszeniem kątowym, ten sam mechanizm powoduje odchylanie się zastawek, czyli grzebieni, w obrębie baniek przewodów półkolistych i pobudzanie ich komórek zmysłowych; impulsy powstałe w narządzie równowagi są przekazywane do ośrodka równowagi w mózgu, regulujących napięcie w poszczególnych grupach mięśniowych; u ryb i niektórych płazów narządem zmysłu równowagi jest linia boczna, u bezkręgowców narządem zmysłu równowagi jest statocysta.