wyspiarski krąg kulturowy

wyspiarski krąg kulturowy, krąg insularny,

we wczesnym średniowieczu krąg kulturowy wyróżniający W. Brytyjskie;

początek dały mu środowiska iryjskie, które po chrystianizacji w V w. rozwinęły w następnych stuleciach wielostronną twórczość artyst.; w sztuce użytkowej nawiązywały do miejscowych tradycji celtyckich (np. brosza z Tara), wyróżniały się też stawianiem zdobionych płaskorzeźbami krzyży, a przede wszystkim twórczością piśmienniczą, połączoną z bogatą iluminacją kodeksów, łączącą przedstawienia bibl. z finezyjną ornamentyką plecionkową, spiralną, żywą kolorystyką (m.in. ewangeliarze z Durrow, Dimne, Kells); VII–VIII w. iryjskie wzory upowszechniły się w środowisku anglosaskim w Wielkiej Brytanii i stąd promieniowały na kontynent. Europę; wzory w.k.k. miały znaczny udział w rozwoju tzw. renesansu karolińskiego, stąd pochodzili współtwórcy ówczesnej reformy oświaty (Alkuin), niektórzy poeci i filozofowie (m.in. Eriugena Jan Szkot); kres tym oddziaływaniom przyniosły w IX w. zniszczenia spowodowane najazdami wikingów.