wiedeńskie rokowania

wiedeńskie rokowania:

1) rokowania w sprawie wzajemnej redukcji sił zbrojnych i zbrojeń oraz związanych z nią przedsięwzięć w Europie Środkowej, niezależne i specjalne forum rokowań, uzgodnione w wyniku konsultacji państw Układu Warsz. i NATO 31 I–28 VI 1973, jednoczesne z przygotowywaną w Helsinkach Konferencją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie; rozpoczęły się 30 X 1973; dotyczyły obszaru Polski, Czechosłowacji, NRD, RFN, Belgii, Holandii i Luksemburga; brało w nich udział 19 państw, w tym 11 tzw. bezpośrednich uczestników, tj. państw, które posiadały siły zbrojne na wspomnianym obszarze (7 wymienionych wyżej oraz ZSRR, USA, W. Brytania, Kanada; Francja — chociaż utrzymywała siły zbrojne w RFN — nie uczestniczyła w rokowaniach), oraz 8 tzw. państw flankowych, położonych w pobliżu strefy redukcji (Bułgaria, Rumunia, Węgry, Dania, Norwegia, Włochy, Grecja i Turcja). Przez 16 lat rokowań (do 1989) nie udało się osiągnąć porozumienia; gł. rozbieżności dotyczyły: oceny liczebności sił obu sojuszów w rejonie, który miał być objęty redukcją, i wielkości redukcji (żądanie NATO tzw. asymetrycznych redukcji, tj. większych po stronie Układu Warsz.), przedmiotu redukcji (odmowa państw NATO objęcia redukcjami ich uzbrojenia) oraz tzw. środków towarzyszących (żądanie NATO ustanowienia rozbudowanego systemu środków kontroli, nieadekwatnego do wielkości redukcji i wykraczającego poza ich obszar).

2) Rokowania 23 państw (od X 1990 — 22 państw) NATO i Układu Warszawskiego w sprawie konwencjonalnych sił zbrojnych w Europie, rozpoczęły się 9 III 1989; ich celem było ustanowienie równowagi sił konwencjonalnych w Europie (od O. Atlantyckiego do Uralu) na niższym poziomie, eliminacja dysproporcji w tym zakresie oraz usunięcie zdolności do niespodziewanej napaści; zakończyły się 19 XI 1990 podpisaniem w Paryżu układu; określono w nim maksymalne pułapy uzbrojenia w 5 kategoriach broni (czołgi, transportery opancerzone, artyleria, śmigłowce bojowe i samoloty), jakie będzie mogło posiadać 20 państw eur. oraz USA i Kanada w Europie. Po podpisaniu układu wiele państw musiało dokonać poważnej redukcji uzbrojenia (przez całkowite zniszczenie); wykonanie postanowień układu podlegało ścisłej i rozbudowanej kontroli międzynarodowej.