tabela rang

tabela rang, ros. Tabiel o rangach wsiech czinow — woinskich, statskich i pridwornych,

skodyfikowany system hierarchii służbowej w Rosji, wprowadzony 1722 przez cara Piotra I Wielkiego;

t.r. całkowicie rozbijała dotychczasowy system hierarchii oparty na pochodzeniu; w myśl dekretu o rangach dostęp do dworu był odtąd uzależniony nie od posiadanego tytułu arystokratycznego, lecz od rangi, którą otrzymywano za służbę państwu. Dekret o wprowadzeniu t.r. dzielił urzędy państwowe na 14 kategorii (rang). Formalnie tabela pozostawiła dawne ruskie (moskiewskie) urzędy (stopnie), np. bojarów, okolniczych i in., ale zaprzestano nominacji na te urzędy. Służba wojskowa została oddzielona od służby cywilnej i nadwornej; prawnie usankcjonowano możliwość uzyskania szlachectwa w nagrodę za ściśle ustalony okres służby państwowej; w XVIII w. już najniższa ranga (14 klasa) dawała wojskowym prawo do osobistego szlachectwa, a ranga 8 — do szlachectwa dziedzicznego; otwierało to dostęp do warstwy wyższej przedstawicielom nizin społecznych (mimo wprowadzenia później bardziej ostrych kryteriów dostępności do szlachectwa), jednocześnie obniżając pozycję dotychczasowej arystokracji. T.r. obowiązywała do 1917.