spór pracy

spór pracy,

konflikt między pracownikiem (grupą pracowników) a pracodawcą powstały wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiazań wynikających ze stosunku pracy (indywidualny spór) lub między całą załogą jednego lub kilku zakładów pracy reprezentowaną przez związek zawodowy a pracodawcą lub organizacją pracowdawców (spór zbiorowy).

Przedmiotem indywidualnego sporu pracy są roszczenia jednej ze stron stosunku pracy przeciwko drugiej, wynikające z przepisów prawa pracy. Przedmiotem sporu zbiorowego mogą być zarówno prawa pracowników, jak i ich interesy zawodowe związane z warunkami pracy, płacami, świadczeniami socjalnymi, prawami i wolnościami związkowymi. Interes zawodowy to zespół dóbr postulowanych lub żądanych przez pracowników w związku z pracą, bez względu na to, czy te dobra lub wartości mają swoje potwierdzenie w aktualnie obowiązujących przepisach prawa, postanowieniach układów zbiorowych lub innych aktach prawnych. Spór zbiorowy może dążyć do zmian sytuacji, w jakiej znajduje się określona grupa zawodowa, np. ustalenia nowych, korzystniejszych warunków pracy lub wynagrodzenia. Indywidualny spór może być rozwiązany w drodze bezpośredniego porozumienia (ugody) pracownika z pracodawcą lub ugody zawartej przed zakładową komisją pojednawczą; gdy spór nie zostanie rozwiązany w tym trybie, pracownikowi przysługuje prawo dochodzenia roszczeń ze stosunku pracy (w zależności od wartości przedmiotu sporu), przed rejonowym lub okręgowym sądem pracy i ubezpieczeń społecznych jako sądami I instancji i prawo składania środków odwoławczych do sądów II instancji (sąd okręgowy i apelacyjny). Zbiorowy spór pracy muszą rozwiązać same zaangażowane w ten spór strony przy zastosowaniu koncyliacyjnych i mediacyjnych instytucji przewidzianych w przepisach prawa lub wypracowanych przez same strony. Do instytucji tych zalicza się zarówno bezpośrednie rokowania stron sporu lub — gdy próba koncyliacji nie daje rezultatu — powołanie przez strony bezstronnego mediatora. Niepowodzenie rokowań bezpośrednich i mediacji upoważnia stronę pracowniczą do ogłoszenia strajku lub innej formy protestu, chyba że strony zgodzą się skorzystać z usług kolegium arbitrażu społecznego. Wyczerpanie możliwości pokojowego rozwiązania sporu stanowi warunek przejścia do jego ostatniej fazy — strajku.