redukcje misyjne

redukcje misyjne,

osiedla indiańskie, zakładane przez zakonnników: franciszkanów, kapucynów, a zwłaszcza jezuitów, na peryferiach kolonii hiszp. w Ameryce;

stanowiły niezależne quasi-republiki, nad którymi władzę duchowną i świecką sprawowały zakony, prowadzące działalność chrystianizacyjną i ogólnocywilizacyjną; Indianie zajmowali się intensywną uprawą ziemi, hodowlą i handlem. Najważniejszymi redukcjami były: prow. Maynas we wschodnim Ekwadorze i Peru (jezuici), prow. Moxos i Chiquitos we wschodniej Boliwii (jezuici), prow. Paragwaj we wschodnim Paragwaju, zachodnim Urugwaju i południowej Brazylii (tzw redukcje paragwajskie, najbardziej znane, prowadzone przez jezuitów, którzy wykorzystali Indian do walki przeciwko comuneros), prow. Orinoko w środkowej Wenezueli (kapucyni i jezuici), prow. dolnego Gran Chaco w środkowej Argentynie (jezuici). System redukcji, mimo wielu zalet (m.in. chronił Indian i ich ziemie przed kolonistami i encomiendą) miał negatywne skutki, gdyż Indianie szybko ulegali akulturacji, a epidemie wybuchające w tak dużych ich skupiskach powodowały wymieranie całych populacji. Wzrastająca potęga ekon. i polit. zakonów przyczyniła się do wprowadzenia przez Watykan, a później także przez rządy niepodległych republik, zakazu ich działalności (jezuici 1767), co położyło kres redukcjom; po ich upadku te grupy Indian, które przetrwały (zwłaszcza kulturowo), powróciły do dawnego trybu życia.