radykalna ekonomia

radykalna ekonomia,

współczesny nurt ekonomii marksistowskiej, zwany niekiedy ekonomią neomarksowską,

rozwinął się w latach 60. XX w., głównie na gruncie amerykańskim (w University of Massachusetts, New School for Social Research, University of Utah). Ekonomiści tego nurtu są zwolennikami radykalnych rozwiązań kwestii społecznych i ekonomicznych, ale nie na drodze rewolucji ustrojowej. Krytykują instytucje kapitalizmu, odwołując się do idei marksowskich. Propagują tzw. ekonomię alternatywną, kładąc nacisk na kwestie etyczne. Zgodnie z doktryną K. Marksa uznają podział społeczeństwa na antagonistyczne klasy społeczne, a akumulację kapitału traktują jako wyraz pogoni za zyskiem. Podkreślają sprzeczność między potencjałem sił wytwórczych a zasadami podziału produktu społecznego. Ich zdaniem kapitalizm utrwala i sankcjonuje istniejący system własności, rynek pracy traktuje jako rynek towaru; rząd prowadzi politykę służącą interesom właścicieli kapitału, a w stosunkach społecznych dominuje siła kapitału i przywileje grupowe. Próbują stworzyć teorię zatrudnienia alternatywną wobec keynesizmu (H.M. Gintis). Krytykują teorię kapitału ludzkiego (S. Bowles) i zasad ekonomii dobrobytu. Głoszą, że państwowa własność powinna wypierać prywatną, gdyż koszty zewnętrzne działalności prywatnych przedsiębiorców, takie jak np. zanieczyszczenie środowiska, przyczyniają się do obniżania dobrobytu społecznego. Źródłem konfliktów społecznych, także rasowych, jest prywatna przedsiębiorczość. Upatrują w niej przyczynę inflacji i upadku gospodarczego miast. Krytycy radykalnej ekonomii podkreślają, że jej zwolennicy przejawiają bezkrytyczną wiarę w rozwiązania polityczne i dążą do zbiurokratyzowania życia społeczno-ekonomicznego. W nurt radykalnej ekonomii włącza się różne kierunki alternatywnej ekonomii, takie jak instytucjonalizm, marksistowska ekonomia, postkeynesizm, oraz ekonomię wywodzącą się z poglądów P. Sraffy.