psalm
liryczny utwór modlitewny, typ pieśni religijnej wywodzącej się z tradycji hebrajskiej.
[gr.],
psalm
Encyklopedia PWN
Zachowany w Starym Testamencie zbiór 150 psalmów powstawał prawdopodobnie stopniowo XI–III w. p.n.e.; obejmuje utwory o charakterze pochwalnym, dziękczynnym, błagalnym, pokutnym, żałobnym, proroczym, złożone z wersetów wiązanych zasadą paralelizmu; tradycja przypisuje autorstwo znacznej części psalmów królowi Dawidowi. Psalmy, tłumaczone i parafrazowane w Europie od wczesnego średniowiecza (łaciński przekład świętego Hieronima), a zwłaszcza w okresie renesansu i reformacji, weszły do chrześcijańskiego obrządku kościelnego, odegrały też ważną rolę w historii liryki (Psałterz Dawidów J. Kochanowskiego należy do arcydzieł poezji polskiej, wysoko cenione są przekłady L. Staffa, R. Brandstaettera, Cz. Miłosza). W XVII–XVIII w. psalm wpłynął na rozwój form elegii, hymnu i ody; stylizacje psalmiczne zaznaczyły się szczególnie w liryce patriotycznej romantyzmu (Z. Krasiński, K. Ujejski), później do tradycji tej nawiązywali m.in. J. Kasprowicz, M. Komornicka, współcześnie T. Nowak. Śpiew psalmiczny jest swobodną, rytmicznie śpiewaną recytacją (psalmodia). Muzykę do psalmów komponowali: O. di Lasso, G.P. da Palestrina, M. Gomółka, F. Schubert, F. Liszt, I. Strawinski, P. Honegger, K. Penderecki i inni.
