przegroda półprzepuszczalna

przegroda półprzepuszczalna, błona półprzepuszczalna, membrana półprzepuszczalna, membrana,

przegroda rozdzielająca 2 fazy płynne o różnym stężeniu składników, umożliwiająca przenikanie tych składników, z różnymi szybkościami, między fazami.

P.p. może mieć postać stałą (membrana stała) lub ciekłą (membrana ciekła), może być aktywna lub pasywna względem przenikających składników. P.p. są membrany biol. (błony komórki), przez które we wszystkich organizmach żywych między komórkami a ich otoczeniem zachodzi transport masy. Membrany syntet. stałe: nieorg. (z ceramiki, metali, węgla, szkła) lub org. (z syntet. polimerów), oraz ciekłe są stosowane w technice w procesach rozdzielania składników roztworów ciekłych i mieszanin gazowych. P.p. mogą być elektrycznie obojętne lub mieć ładunek elektr. (membrany jonowymienne, jonitowe). Membrany jonowymienne przepuszczają selektywnie jony odpowiedniego znaku i są wykorzystywane w procesie elektrodializy do usuwania elektrolitów z roztworów wodnych. Mechanizm przenikania składników przez p.p. zależy od jej struktury; ze względu na strukturę rozróżnia się p.p. mikroporowate (z porami o średnicy ok. 0,08–10 µm) i nieporowate (o porowatości molekularnej); w zależności od zmienności struktury wzdłuż grubości, p.p. dzieli się na jednorodne (symetryczne, homogeniczne) i niejednorodne (asymetryczne), do których należą tzw. membrany kompozytowe, składające się z różnych materiałów membranowych. P.p. to ogólnie przegrody filtracyjne, ale w przeciwieństwie do tradycyjnych filtrów umożliwiają rozdzielanie cząstek o rozmiarach od kilku µm aż do cząsteczek o rozmiarze rzędu 0,1 nm.