pocztowa łączność

pocztowa łączność,

łączność polegająca na zdalnym przekazywaniu przesyłek pocztowych przy użyciu środków transportu lądowego, wodnego lub powietrznego

przesyłki pocztowe to: listy, karty pocztowe, druki, czasopisma, paczki i przekazy pieniężne. W celu usprawnienia łączności pocztowej dąży się do mechanizacji i automatyzacji wielu operacji pocztowych; stosuje się maszyny frankujące, automaty do sprzedaży znaczków i kart, automatyczne sortowanie listów wg kodów pocztowych (kamera odbiera obraz kodu i przekazuje sygnał do komputera).

Łączność pocztowa należy do najstarszych form łączności w przestrzeni. Właściwa łączność pocztowa wiąże się z wynalezieniem pisma i przenośnych nośników informacji piśmienniczej. Najstarsze listy, przenoszone przez specjalnych gońców, były pisane na kamieniach, tabliczkach (glinianych, woskowych), liściach palmowych, korze drzewnej itp. W staroż. Egipcie już 2000 p.n.e. działała sprawna sieć pocztowa, pozostająca na usługach faraonów. W Grecji zatrudniano biegaczy (tzw. hemerodromów), przenoszących wiadomości na duże (do kilkudziesięciu km) odległości; Grecy posługiwali się również gołębiami pocztowymi. W staroż. Chinach i w państwie Inków rozwinęła się poczta sztafetowa. Poczta konna (jeźdźcy) zapoczątkowana została w Persji w VI w. p.n.e. W państwie rzymskim stałe linie pocztowe (między Rzymem i stolicami prowincji), obsługiwane przez pojazdy zaprzęgowe, wprowadził Juliusz Cezar. W średniowieczu poszczególne organizmy społ. (np. uniw., cechy, dwory książęce) utrzymywały własne sieci pocztowe. W 1516 Włoch F. Taxis uruchomił pierwszą ogólnie dostępną linię pocztową Wiedeń–Bruksela. W XVII w. zarządzanie pocztą stopniowo przechodziło w ręce państwa. Przewozy przesyłek dyliżansami rozpowszechniły się w XVII w. w całej Europie.

Do rozwoju poczty w XIX w. przyczynił się postęp techn. w dziedzinie środków transportu. W poł. XIX w. przeprowadzono w Wielkiej Brytanii reformę poczty, polegającą na zniesieniu zróżnicowania (zależnie od odległości) opłat pocztowych, przy jednoczesnym pobieraniu ich za pomocą znaczków pocztowych.

W Polsce regularna służba przekazywania wiadomości (na potrzeby dworu książęcego) istniała już za pierwszych Piastów. Za panowania Kazimierza III Wielkiego powstała poczta uniwersytecka, utrzymująca łączność między Uniwersytetem Jagiellońskim a uniw. fr. i włoskimi. Stanisław August Poniatowski zreformował 1764 łączność pocztową, organizując m.in. stałe stacje pocztowe i wprowadzając zasadę (obowiązującą do dziś) przestrzegania tajemnicy korespondencji pocztowej. W okresie Królestwa Pol. wprowadzono taryfę pocztową, uniezależniającą wysokość opłat od odległości. Pierwsze znaczki pocztowe wydano w Polsce 1860. W 1928 powstało przedsiębiorstwo państw. Polska Poczta, Telegraf i Telefon, zajmujące się zakładaniem, konserwacją i eksploatacją krajowych urządzeń pocztowych.

Obecnie łącznością pocztową w Polsce zajmuje się Poczta Polska (przedsiębiorstwo państw. funkcjonujące pod tą nazwą od 1992) podlegająca Minist. Łączności. Międzynarodowa łączność pocztowa jest regulowana konwencjami pocztowymi ustalanymi przez Świat. Związek Pocztowy (działający od 1874).