parowóz
 
Encyklopedia PWN
Para wytwarzana w kotle ogrzewanym przez spalanie węgla lub mazutu jest doprowadzana do silnika; zapas wody i węgla jest przewożony w zbiornikach przy kotle lub w oddzielnym pojeździe (tenderze) połączonym z parowozem. Ze względu na małą sprawność energ. (maks. 8%) i kłopotliwą eksploatację p. zostały prawie wszędzie wyparte przez pojazdy trakcyjne spalinowe i elektryczne. Były również budowane p. bezogniowe (bezpaleniskowe), w których para była dostarczana z zewnątrz (np. z kotła stałego) i gromadzona w izotermicznym zbiorniku; zapas pary wystarczał na kilka godzin pracy; p. takie stosowano w zakładach o dużym zagrożeniu pożarowym. Pierwszy, niedoskonały jeszcze p. (Invicta), zbudował 1804 R. Trevithick. Idea została podjęta przez wielu wynalazców. Pierwszy p. spełniający wymagania ówczesnego transportu zbudował 1829 G. Stephenson, p. ten (Rakieta) był prototypem wielu późniejszych konstrukcji. Pierwszy p. turbinowy zbudowali 1922 szwedz. konstruktorzy B. i F. Ljungströmowie. Wynalazek p. miał wielki wpływ na rozwój transportu na świecie, a tym samym całej gospodarki. Pierwsze w Polsce wytwórnie p. powstały dopiero 1920 w Chrzanowie i Warszawie.
Bibliografia
J. Piwowoński Parowozy kolei polskich, Warszawa 1978.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Parowóz Georga Stephensona fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Parowóz Trevithicka, 1804rys. B. Wróblewski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Lokomotywa parowa fot. R. Nawrocki/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia