osłony jajowe

osłony jajowe, błony jajowe,

biol. struktury otaczające komórkę jajową, mające znaczenie ochronne, a często także odżywcze;

podział osłon jajowych na pierwszorzędowe wytwarzane przez komórkę jajową, drugorzędowe wytwarzane przez komórki folikularne oraz trzeciorzędowe wytwarzane przez gruczoły jajowodów i macicy ma znaczenie hist., gdyż osłony jajowe są często mieszanego charakteru. Komórki jajowe większości zwierząt są otoczone glikoproteinową otoczką nazywaną chorionem u ryb, błoną żółtkową u płazów, błoną wokółżółtkową u ptaków lub osłonką przejrzystą u ssaków. Osłony jajowe często zawierają substancje wabiące plemniki i mają dla nich swoiste receptory. U wielu zwierząt składających jaja w środowisku wodnym na zewnątrz od błony żółtkowej znajduje się warstwa tzw. galarety jajowej. Zwierzęta składające jaja w suchym środowisku lądowym powlekają w drogach rodnych zapłodnione jaja osłonkami trzeciorzędowymi zapobiegającymi wysychaniu jaja oraz urazom mech., np. u ptaków komórka jajowa (żółtko) jest otoczona warstwami białka, błonami pergaminowymi i zwapniałą skorupką.