odważnik

odważnik,

wzorzec miary służący do wyznaczania masy ciała przy użyciu wagi, której konstrukcja nie zapewnia zrównoważenia masy tego ciała w inny sposób;

konstrukcja i charakterystyki metrologiczne o. są określone przez kształt, wymiary, materiał, wykończenie powierzchni, wartość nominalną masy i dopuszczalne błędy graniczne; rozróżnia się o. użytkowe i kontrolne (służące do sprawdzania o. użytkowych i wag). Masa nominalna o. wynosi k · 10ⁿ kg, gdzie k = 1, 2, 5, rzadziej 3, zaś n jest liczbą całkowitą zawartą między –6 a +1 (dla o. kontrolnych n może również wynosić +2, +3, +4). Istnieje 5 klas o. użytkowych: M2 (klasa 5, o. handlowe zwyczajne, z żeliwa i mosiądzu, stosowane do ważenia w handlu i przemyśle); M1 (klasa 4, o. handlowe dokładniejsze, z mosiądzu niklowanego lub chromowanego, stosowane w farmacji, jubilerstwie, laboratoriach przem.); F2 (klasa 3, o. techniczne, np. z mosiądzu niklowanego, stosowane w laboratoriach przem. i nauk.); F1 i F2 (klasy 2 i 1, o. analityczne, z materiału jak klasa 3, stosowane w laboratoriach nauk. oraz w analizie jakościowej i ilościowej). Rozróżnia się też kilka klas dokładności wzorców masy; przekazywanie jednostki miary masy od międzynar. wzorca kilograma przez państw. wzorzec kilograma i kolejne klasy dokładności wzorców masy do o. użytkowych ustala układ sprawdzań przyrządów pomiarowych; o., w zależności od zastosowania, są sprawdzane albo legalizowane przez organ państw. administracji miar (urząd miar).