nikol

nikol, pryzmat Nicola,

przyrząd opt. wykonany z materiału dwójłomnego (dwójłomność), najczęściej kryształu szpatu islandzkiego, odpowiednio oszlifowanego, przeciętego na 2 części i sklejonego balsamem kanadyjskim; używany jako liniowy polaryzator światła (polaryzacyjne przyrządy);

promień światła, padając na n., rozszczepia się na 2 promienie spolaryzowane w kierunkach wzajemnie prostopadłych: zwyczajny i nadzwyczajny; z n. wychodzi tylko promień nadzwyczajny, gdyż promień zwyczajny ulega całkowitemu wewn. odbiciu na styku z balsamem kanad., a następnie pochłonięciu na zaczernionej bocznej ściance n. (bezwzględny współczynnik załamania światła balsamu kanad. ma wartość pośrednią między wartością współczynnika załamania szpatu islandzkiego dla promienia zwyczajnego i dla promienia nadzwyczajnego). Pierwszy n. wykonał 1828 ang. fizyk W. Nicol.