modlitwa

modlitwa,

główny, poza ofiarą, akt kultu religijnego, przez który człowiek (wspólnota ludzi) nawiązuje kontakt z bóstwem (Bogiem);

modlitwie towarzyszą zwykle zmysłowe wyobrażenia i uczucia oraz zewnętrzne przejawy ekspresji (postawy ciała, gesty itp.); w chrześcijaństwie modlitwa jest pojmowana jako wzniesienie umysłu do Boga, jej wzorem jest Modlitwa Pańska; z modlitw biblijnych najważniejsze są Psalmy, w katolicyzmie szczególnie popularną modlitwą jest Zdrowaś Mario; oprócz modlitwy publicznej (liturgicznej) wyróżnia się modlitwę prywatną, w której wyodrębnić można modlitwę ustną i myślną (kontemplacyjną); ze względu na treść rozróżnia się modlitwę błagalną, dziękczynną i pochwalną (modlitwa uwielbienia); modlitwa odgrywa ważną rolę w praktykach ascetycznych i mistyce. Modlitwa jest uprawiana jako osobny gatunek poezji religijnej (w literaturze polskiej m.in. J. Liebert, W. Bąk, K.K. Baczyński, K. Wierzyński, R. Brandstaetter, J. Twardowski, A. Kamieńska); jej kształt stylistyczny charakteryzuje napięcie między wzorcem zakorzenionym w tradycji liturgicznej a wymogiem artystycznej oryginalności.

Bibliografia

Z głębokości... Antologia polskiej modlitwy poetyckiej, oprac. A. Jastrzębski i A. Podsiad, Warszawa 1966.