martenowski proces, proces Siemensa–Martina,
proces otrzymywania stali z surówki i złomu stalowego (z dodatkiem topników), przeprowadzany w piecach płomiennych zw. piecami martenowskimi lub piecami Siemensa–Martina;
martenowski proces
Encyklopedia PWN
polega na usunięciu domieszek (węgla, krzemu, manganu, fosforu, siarki) z ciekłego wsadu przez ich utlenienie w wysokiej temperaturze (świeżenie); bardzo wysoką temp. (1700–1750°C) uzyskuje się dzięki regeneracji ciepła spalin w pracujących parami regeneratorach (komorach o wyłożeniu ogniotrwałym). Paliwo (najczęściej gaz generatorowy, wielkopiecowy, koksowniczy) oraz powietrze są wstępnie ogrzewane w regeneratorach, a następnie kanałami doprowadzane do głowicy pieca, gdzie zachodzi ich mieszanie i spalanie gazu; po nagrzaniu wsadu spaliny są kierowane do drugiej pary regeneratorów, oddają im część ciepła i przewodem kominowym wydostają się na zewnątrz; co kilkanaście minut urządzenie rozrządowe zmienia kierunek przepływu gazów i pary regeneratorów zamieniają się rolami (w każdym cyklu jedna para nagrzewa się od spalin, druga — ogrzewa gaz palny i powietrze). Rozróżnia się p.m. zasadowy — w piecach o zasadowym (dolomitowym, rzadziej magnezytowym) wyłożeniu komory roboczej, i p.m. kwaśny — w piecach o wyłożeniu kwaśnym (krzemionkowym); w procesie zasadowym zazwyczaj jako topnika dodaje się do wsadu wapno w celu usunięcia domieszek fosforu, częściowo siarki (przechodzą one do żużla) i uzyskania stali o dobrych właściwościach mech.; proces kwaśny był i jest rzadko stosowany, gdyż wymaga bardzo czystych materiałów wsadowych (nie można w tym procesie usunąć ze wsadu domieszek fosforu i siarki); piece martenowskie mogą być stałe lub przechylne, o pojemności do 600 t.
Zasadowy p.m. był do lat 70. XX w. podstawowym procesem produkcji stali (ponad 90% świat. produkcji). Obecnie bardzo rzadko stosowany (ze względów techn. i ekon.), zastąpiony przez konwertorowy proces tlenowy (konwertorowy proces) i częściowo przez proces elektr. (piece łukowe). Nazwa procesu (i pieca) pochodzi od nazwisk braci F. i W. Siemensów, którzy 1856 skonstruowali piec z regeneratorami ciepła (zastosowany wówczas do przem. produkcji szkła), oraz P.É Martina, który 1862–64 oprac. metodę wytopu stali wykorzystując wynalazek braci Siemens.
