Siemens

Siemens

[zị:məns],

rodzina niem. wynalazców i przemysłowców, którzy wywarli istotny wpływ na rozwój wielu dziedzin techniki w XIX w.:

Ernst Werner von, ur. 13 XII 1816, zm. 6 XII 1892, elektrotechnik, oficer artylerii pruskiej; pionier niem. przemysłu elektrotechnicznego (1841 uzyskał pierwsze patenty w dziedzinie galwanizacji); od 1874 czł. Akad. Nauk w Berlinie; 1847 skonstruował elektromagnetyczny synchroniczno-współfazowy aparat telegraficzny, 1847 zał., wraz z mechanikiem niem., J.G. Halske, firmę wytwarzającą sprzęt elektrotechniczny, głównie telegraficzny, zajmującą się też budową linii telegraficznych na całym świecie (m.in. 1867–70 budowa indoeur. magistrali telegraficznej łączącej Londyn z Kalkutą). Autor wielu wynalazków, m.in.: elektr. miny podwodnej (1848), induktora walcowego (1856), samowzbudnej prądnicy elektr. prądu stałego (1866), fotometru selenowego (1887); 1879 zbudował elektrowóz (napędzany prądem o napięciu 150 V doprowadzanym za pomocą tzw. trzeciej szyny), zastosowany w pierwszych na świecie tramwajach elektr. w Berlinie. Jeden z założycieli Tow. Fiz. w Berlinie i Inst. Fiz.-Techn. w Charlottenburgu.

Wilhelm (Sir William), ur. 4 IV 1823, zm. 19 XI 1883, brat Ernsta Wernera, naukowiec; od 1844 przebywał w Wielkiej Brytanii; od 1862 czł. Tow. Król. w Londynie; od 1846 zajmował się problemem regeneracji ciepła w silnikach cieplnych, 1848 wynalazł regeneracyjny kondensator pary; 1856, wspólnie z bratem Friedrichem, opatentował rekuperator hutniczy; 1858 skonstruował, wraz z braćmi: Friedrichem i Johannem, ur. 1818, zm. 1867, piec hutniczy z regeneracją ciepła spalin (udoskonalony 1861); wynalazek braci S. wykorzystał P. Martin przy budowie pieca do wytopu stali (piec Siemensa–Martina; martenowski proces), zaprezentowanego 1867 na wystawie świat. w Paryżu i zastosowanego w hucie uruchomionej 1867 przez Wilhelma w Birmingham, a następnie upowszechnionego na całym świecie. Był jednym z dyrektorów firmy Siemens (po odejściu Halskego); 1864 zał. też własną wytwórnię sprzętu elektrotechnicznego w Woolwich, m.in. dostarczającą kabli do budowy transatlantyckich linii telegraficznych, zaprojektował statek do ich kładzenia; uczestniczył w budowie pierwszej w Wielkiej Brytanii kolei elektrycznej. W 1883 otrzymał tytuł szlachecki.

Friedrich, ur. 8 XII 1826, zm. 24 V 1904, brat i współpracownik Ernsta Wernera i Wilhelma; zajmował się wdrażaniem pieca regeneracyjnego w hutnictwie i szklarstwie eur.; 1867, po śmierci brata Johanna, objął zał. przez niego hutę szkła pod Dreznem; rozwinął ją wprowadzając innowacje technol. własnego pomysłu; jako jeden z pierwszych, stosował w niej nauk. zasady organizacji pracy. Prowadził badania nad teorią spalania i zjawiskiem dysocjacji. Autor wielu wynalazków (m.in. lampy regeneracyjnej, pieca naftowego).

Karl, ur. 1829, zm. 1906, najmłodszy z braci, kierował filią firmy Siemens w Petersburgu, a po odejściu Halskego był jednym z dyrektorów.

W działalności firmy, która miała filie na całym świecie, brali też udział dalsi krewni o nazwisku S.: Walter, ur. 1832, zm. 1868, i Otto, ur. 1836, zm. 1871 — kierujący jej oddziałem w Tyflisie, zajmującym się budową linii telegraficznych oraz eksploatacją ropy naftowej i miedzi na Kaukazie, a także Aleksander, ur. 1847, zm. 1928, autor wielu patentów, zatrudniony w wytwórni kabli Wilhelma i uczestniczący w budowie magistrali Londyn–Kalkuta, a po śmierci Wilhelma jeden z dyrektorów firmy. Po śmierci Ernsta Wernera kierownictwo firmy objęli jego synowie oraz Karl, a rozbudowane przez nich zakłady stały się zaczątkiem przyszłego koncernu Siemens AG.

Bolesław Orłowski