łuskonośne

łuskonośne, łuskoskóre, Squamata,

najliczniejszy rząd gadów;

7650 gat. należących do 3 podrzędów: jaszczurki, amfisbeny (Amphisbaenia) i węże; od innych gadów różnią się zmodyfikowaną diapsydową czaszką ze zredukowanym dolnym (u węży również górnym) łukiem skroniowym oraz ruchomą kością kwadratową, co zapewnia większą ruchliwość żuchwy; szczęki opatrzone w akrodontyczne lub pleurodontyczne zęby; ciało okryte łuskami różnego kształtu — pokrywający je rogowy naskórek bywa okresowo zrzucany (tzw. linienie); samce mają podwójny narząd kopulacyjny (hemipenes), w spoczynku ukryty w otworze kloaki; wiele form utraciło częściowo lub całkowicie kończyny; mięsożerne lub owadożerne, nieliczne gat. — roślinożerne; większość jajorodna, ale wiele gat. jajożyworodnych, a niektóre żyworodne; jaja wszystkich łuskonośnych (oprócz gekonowatych) miękkie, otoczone pergaminowatą osłonką; występują na całym świecie oprócz Antarktydy; zamieszkują różne środowiska lądowe, nieliczne gat. przystosowały się do życia w morzu.