kulty uraniczne

kulty uraniczne

[gr. ouranós ‘niebo’],

kompleksy wierzeniowo-rytualne związane z oddawaniem czci Niebu bądź bóstwom Nieba jako Istotom Najwyższym (np.: Anu, Baiame, Bundżil, Djaus, Nyame, Nzambi, Olorun, Rangi, Shangdi, Tian, Tengri, Ulgen, Uranos, Waruna).

Podstawę kultów uranicznych stanowią mity kosmogoniczne o stworzeniu świata, w których bóstwo niebiańskie dostarcza gł. impulsu dla powstania kosmosu i człowieka (np. przez zapłodnienie Ziemi); kiedy z winy ludzi pierwotna jedność bóstw uranicznych ze stworzeniem zostaje zerwana, bóstwo oddala się na firmament (deus otiosus), i odtąd kontakt z nim jest możliwy tylko podczas obrzędów, skoncentrowanych na odzyskaniu łączności z Niebem i odnowie kosmosu; dla kultów uranicznych charakterystyczna jest symbolika wznoszenia się: lotu do Nieba bądź wstępowania po osi kosm. w górę; z tego powodu obrzędy odbywają się zazwyczaj w miejscach wyniesionych (góry); kulty uraniczne uważa się za bardzo wczesne w dziejach religii.