kortyzol

kortyzol

[łac.],

hydrokortyzon, związek F,

steroidowy hormon z grupy glikokortykosteroidów;

najaktywniejszy hormon tej grupy; kortyzol indukuje syntezę wielu enzymów wpływających na przemiany węglowodanów i stężenie glukozy we krwi; nasila syntezę glukozy z kwasu pirogronowego i dwutlenku węgla oraz stymuluje procesy glukoneogenezy i przekształcania aminokwasów do glukozy; zmniejsza użycie glukozy przez tkanki oraz jej w nich stężenie (z wyjątkiem wątroby); nasila też transport aminokwasów do komórek wątroby (hepatocytów). W dużych dawkach kortyzol hamuje poszczególne fazy procesu zapalnego — pobudza syntezę lipokortyny, białka hamującego aktywność enzymu fosfolipazy A₂, odpowiedzialnego za uwalnianie z błon komórkowych kwasu arachidonowego (prekursor m.in. mediatorów zapalenia — prostaglandyn i leukotrienów); tłumi również układ limfocytarny, hamuje wytwarzanie i uwalnianie przeciwciał, zwiększa liczbę erytrocytów i płytek krwi. Kortyzol i jego syntetyczne preparaty są stosowane w lecznictwie.