konfliktu teorie

konfliktu teorie,

w szerokim rozumieniu — wszelkie teorie traktujące konflikt jako fakt o zasadniczym znaczeniu dla wyjaśnienia procesów społecznych;

w tym sensie teoretykami konfliktu byli np. Ibn Chaldun, Th. Hobbes, przedstawiciele darwinizmu społecznego — odwołujący się do walki o byt, K. Marks — eksponujący walkę klas, lub L. Gumplowicz — zakładający nieuchronność walki ras. W węższym rozumieniu — koncepcje, które pojawiły się w socjologii w latach 50. i 60. XX w. (np. L.A. Coser, R. Dahrendorf, D. Lockwood, J. Rex, R. Collins) jako opozycja do funkcjonalizmu socjologicznego, umieszczającego w centrum uwagi konsens i pomniejszającego rolę konfliktu. Określane w ten sposób koncepcje łączył wprawdzie przedmiot zainteresowania (konflikt społeczny), ale różniły założenia i wnioski, a także odmienne tradycje teoret. (z jednej strony G. Simmel, z drugiej — Marks). W pewnych wypadkach konflikt był rozpatrywany jako czynnik przyczyniający się do integracji systemu społ., podczas gdy w innych widziano w nim przede wszystkim czynnik jego rozkładu i gł. przyczynę społ. zmiany. Teoria konfliktu była przez niektórych badaczy traktowana jako próba uzupełnienia funkcjonalizmu o zlekceważoną przezeń problematykę, przez innych — jako próba budowania zasadniczo innej teorii społeczeństwa, w której ośrodkiem uwagi byłaby nie wspólnota norm, lecz sprzeczność interesów i przymus. Zagadnienie konfliktu jest w naukach społ. stale podejmowane, niekoniecznie jednak pod szyldem teorii konfliktu, która nie stała się w pełni ukształtowaną i odrębną orientacją teoretyczną.