karmelici

karmelici, Zakon Braci Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel, Ordo Fratrum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo (OCarm),

katolicki zakon klerycki, założony 1155 na górze Karmel (stąd nazwa) w Palestynie przez grupę pielgrzymów i krzyżowców.

Reguła spisana w XIII w. przez świętego Alberta Avogadro; początkowo eremici, od 1245 zakon żebrzący; w 2. połowie XVI w., w wyniku reformy przeprowadzonej przez świętą Teresę z Ávili i świętego Jana od Krzyża, podział na 2 gałęzie: karmelitów trzewiczkowych i karmelitów bosych (o surowszej regule), zatwierdzony (1593) przez papieża Klemensa VIII; karmelici opiekowali się bractwami religijnymi, m.in. NMP Szkaplerznej i świętego Józefa. W Polsce od 1390 (Kraków-Piasek), karmelici bosi od 1605; główne klasztory w Krakowie, Warszawie, Wilnie (przy Ostrej Bramie), Berdyczowie, erem w Czernej koło Krakowa; karmelici brali udział w konfederacji barskiej (ksiądz Marek Jandołowicz); w XIX w. kasata większości klasztorów; w końcu stulecia polscy karmelici bosi zreformowani przez świętego Rafała Kalinowskiego. Od XV w. istnieje żeńska gałąź zakonu, podzielona następnie analogicznie do męskiej; w Rzeczypospolitej od 1612 (bose) i od 1683 (trzewiczkowe); obecnie w Polsce działają również zgromadzenia czynne karmelitanek Dzieciątka Jezus i Matki Bożej z Góry Karmel. Zabytki architektury sakralnej, głównie barokowej z XVII i XVIII w.

Wilno, kościół Karmelitów Bosych pw. Św. Teresy z Avila i kaplica Matki Boskiej Ostrobramskiej (Litwa)