japoński drzeworyt

japoński drzeworyt,

technika graficzna sprowadzona do Japonii z Chin wraz z buddyzmem.

Od VIII w. przy świątyniach rozpowszechniano wizerunki bóstw i teksty rel., wykonywane techniką uzyskania odbitki czarną farbą z rzeźbionego, drewnianego klocka; później w ten sposób wydawano też przewodniki dla podróżnych, opowieści i podręczniki; właściwy rozwój d.j. rozpoczął się w XVII w. wraz z powstaniem popularnej literatury, która wymagała ilustracji. Drzeworyt wykonywały 3 osoby: malarz, rytownik i drukarz; czarno-białą odbitkę początkowo kolorowano ręcznie; w 1. poł. XVIII w. uzyskano odbitkę 2–3 barwną, a w 2. połowie tego wieku — pełną gamę kolorystyczną, wycinając klocek oddzielnie dla każdej barwy; wydawca pracę organizował, nadzorował i zajmował się sprzedażą gotowych egzemplarzy. Wprowadzenie druku wielobarwnego zbiegło się z rozwojem w malarstwie i drzeworycie stylu ukiyo-e; w 2. poł. XIX i na pocz. XX w. d.j. dotarł do Europy, wywierając wpływ na malarstwo i grafikę tego okresu, podczas gdy w kraju tradycja ukiyo-e prawie zanikała; fascynacja sztuką zachodnią przyniosła wprowadzenie nowej tematyki, perspektywę i światłocień oraz odmienną od dotychczasowej metodę pracy — całość wykonywał jeden artysta; kierunek ten — sōsaku hanga (drzeworyt twórczy), do dziś znajduje wielu zwolenników. Współczesny d.j. często wzoruje się na drzeworycie zachodnim, choć część artystów zwraca się ku tradycji.