główszczyzna

główszczyzna, poena capitis,

w średniow. Europie i dawnej Polsce kara prywatna za zabójstwo płacona rodzinie zabitego oraz częściowo panu, jeśli zabity był feudalnie zależny.

główszczyzna miała zarazem charakter kary i odszkodowania; jej wysokość była uzależniona od stanowiska społ. zabitego (kwota tym mniejsza, im niższa pozycja ofiary), co uprzywilejowywało szlachtę wobec chłopów i mieszczan; próby wprowadzenia zasady: „równa kara za zabójstwo niezależnie od stanu ofiary” (m.in. A. Frycz Modrzewski) były odrzucane przez szlachtę; w XVI–XVIII w. główszczyzna była uzupełniana inną karą, np. szlachcic był skazywany na czasową karę wieży; utrzymała się do końca XVIII w.