front ludowy

front ludowy,

porozumienia partii i organizacji lewicy (zwłaszcza socjalistycznej i komunistycznej) i centrolewicy (radykałowie lub lewica republikańska), zakładające ich współdziałanie i rezygnację ze zwalczania się, zawiązywane 1934–39 w niektórych państwach (głównie europejskich);

koncepcja propagowana od 1934 przez komunistów francuskich w reakcji na objęcie władzy w Niemczech przez NSDAP oraz wzrost popularności idei faszystowskiej w innych państwach; 1935 przyjęta przez Międzynarodówkę Komunistyczną, co świadczyło o odejściu przez Komintern i ZSRR od polityki zwalczania socjaldemokracji; w Hiszpanii, Francji i Chile doszło do zwycięstwa koalicji Frontu Ludowego w wyborach i utworzenia przez nie rządów. Front Ludowy w Hiszpanii, kształtujący się od lata 1935, powołany 15 I 1936, obejmował socjalistów, komunistów, republikanów i lewicę katalońską; prezentował umiarkowany program polityczny (obrona konstytucji, amnestia) i społeczno-ekonomiczny (interwencjonizm, ochrona hiszpańska przemysłu i handlu, roboty publiczne); 16 II 1936 zwyciężył w wyborach i przejął rządy (M. Azaña), przeciw którym w lipcu 1936 wybuchł bunt części armii (hiszpańska wojna domowa); nastąpiła wówczas społeczna i polityczna radykalizacja Frontu (reforma rolna, od IX 1936 udział komunistów w gabinetach F. Largo Caballero i J. Negrína), rządzącego do upadku republiki (III 1939). We Francji Front Ludowy, tworzony od 1934, sprawował władzę VI 1936–VI 1937 (gabinet L. Bluma z udziałem socjalistów i radykałów, przy poparciu komunistów), przeprowadził reformy dotyczące spraw pracowniczych (m.in. 40-godzinny tydzień pracy), opowiadał się za polityką nieinterwencji wobec hiszpańskiej wojny domowej; odwołany na drodze parlamentarnej, koalicja Frontu Ludowego rozpadła się. W Chile, po utworzeniu 1937 Frontu Ludowego, lewicowa koalicja zwyciężała w wyborach prezydenckich 1938, 1942 i 1946, a w rządach do 1947 uczestniczyli również komuniści. Do idei Frontu Ludowego nawiązywano również w wielu krajach bezpośrednio po II wojnie światowej.