fosforyty

fosforyty,

skały osadowe pochodzenia organicznego lub chemicznego składające się głównie z fosforanów wapnia (apatyty);

w niewielkich ilościach zawierają też kwarc, glaukonit, piryt, kalcyt, minerały ilaste, substancje bitumiczne i in.; powstają w niezbyt głębokim morzu, tworzą warstwy lub konkrecje w osadach piaszczystych, mułkowych, ilastych, marglistych oraz wapiennych; główne złoża: USA (Tampa na Florydzie), Ukraina, Maroko, Tunezja, Mauretania; w Polsce występują głównie w utworach wieku kredowego na północno-wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich; cenny surowiec do produkcji nawozów fosforowych (superfosfatu i in.) oraz fosforu; zmielone fosforyty (głównie niskoprocentowe) stanowią nawóz mineralny (mączka fosforytowa).