fiksacja

fiksacja

[łac. fixus ‘stały’, ‘nieodmienny’],

psychol. powtarzanie pewnych sposobów zachowania się lub form ustosunkowania, mimo że nie są one adekwatne do rzeczywistości i nie zapewniają jednostce osiągnięcia zamierzonych przez nią celów;

zwykle pojawia się w następstwie długotrwałej frustracji; w sferze emocjonalnej fiksacja może przybierać postać uporczywych, irracjonalnych lęków, postaw niechęci, sympatii, miłości itp.; w sferze intelektualnej przejawia się tzw. sztywnością myślenia, której wyrazem jest stosowanie stale tego samego, nieskutecznego schematu atakowania problemu lub uporczywe powracanie do pierwotnie przyjętej hipotezy; fiksacja funkcjonalna — zjawisko polegające na trudności oddzielenia przedmiotu od jego specyficznej funkcji, dostrzeżenia możliwości zastosowania go w nowy, niestereotypowy sposób; termin fiksacja wywodzi się z psychoanalizy S. Freuda, w której oznacza zatrzymanie się rozwoju jednostki na określonym stadium, wskutek frustracji lub nadmiernej gratyfikacji (zaspokojenia) charakterystycznych dla tego stadium potrzeb libido.