euglena

euglena, klejnotka, Euglena,

rodzaj organizmów, zaliczany przez zoologów do pierwotniaków z typu Sarcomastigophorea, a przez botaników — do glonów z gromady euglenin;

komórka zwykle owalna, dł. do 500 µm, jednojądrowa, okryta bardzo cienką pellikulą, mogąca zmieniać kształt (poruszać się tzw. ruchem metabolicznym), zawierająca różnie wykształcone chloroplasty, zaopatrzona na przednim biegunie w 2 wici: długą, służącą do ruchu (wić lokomotoryczna), i krótką, całkowicie schowaną w zagłębieniu zw. ampułką; na krótkiej wici jest osadzony fotoreceptor, w którym występują światłoczułe białka zw. flawinami; na ścianie ampułki występuje czerwona plamka oczna — stigma, zawierająca β-karoten. Eugleny rozmnażają się przez podział podłużny; wiele gat. w niesprzyjających warunkach zamyka się w cyście. Eugleny występują w słodkowodnych zbiornikach, zwykle silnie zanieczyszczonych substancjami org. (E. viridis, E. proxima); w sprzyjających warunkach gat. te tworzą zwykle zielone zakwity.