etery

etery,

związki organiczne, pochodne alkoholi lub fenoli o ogólnym wzorze R¹–O–R², gdzie R¹ i R² są grupami alkilowymi lub arylowymi;

etery o jednakowych grupach R zwane są prostymi, o różnych — mieszanymi; atom tlenu może być także wbudowany w pierścień węglowodorowy — etery pierścieniowe (cykliczne, np. dioksan, tetrahydrofuran); makrocykliczne etery pierścieniowe, od kształtu swych cząsteczek są zwane eterami koronowymi (związki koronowe). Najprostszy, eter dimetylowy, jest gazem, eter dietylowy — cieczą, wyższe etery są ciałami stałymi. Etery mają zwykle przyjemny zapach; proste etery alifatyczne wykazują działanie narkotyczne; etery alkilowe są bierne chemicznie, reaktywne są etery, w których cząsteczkach atom tlenu sąsiaduje z nienasyconym wiązaniem lub występuje w pierścieniu trójczłonowym (epoksydy); etery mają charakter zasadowy; tworzą związki koordynacyjne. Proste etery alifatyczne nie występują w przyrodzie; etery aromatyczno-alifatyczne (np. anetol, eugenol) są składnikami olejków eterycznych, stosowane jako składniki kompozycji zapachowych. Etery otrzymuje się w wyniku katalitycznego odwodnienia alkoholi, działania fluorowcopochodnych na alkoholany. Etery są stosowane jako rozpuszczalniki (np. eter dietylowy, dioksan), w syntezie organicznej (eter diwinylowy, metylowo-winylowy, etery koronowe), do podwyższania liczby oktanowej paliw (np. eter metylowo-tert-butylowy).